Arnhemkunde Basiscursus, deel 1

De cursus begint met de Romeinen die in Meinerswijk een castellum bouwden om de grens van Romeinse Rijk te bewaken.
Vervolgens wordt ingegaan op de invallen van de Noormannen (Meinerswijk), het ontstaan van het graafschap Hamaland en de religieuze en economische activiteiten van de abdijen van Elten en Prüm.
Deze activiteiten leidden er toe dat rond de Jansbeek een kleine gemeenschap ontstond die zich vrij snel ontwikkelde tot Arnhem, een dorp van bovenlokale betekenis. Graaf Otto II van Gelre verleende Arnhem in 1233 stadsrechten. Daarmee kreeg de stad een aantal privileges zoals het recht om zichzelf te besturen, tol te heffen en (jaar-) markten te organiseren.
In 1339 werd Arnhem de hoofdstad van het Kwartier van de Veluwe van het hertogdom Gelre. De hertogen waren geziene gasten in de stad, maar aan de andere kant vormden de financiële bijdragen die Arnhem aan de hertogelijke expansiepolitiek moest leveren een reden tot ergernis. Toch vormde deze periode op cultureel gebied een Gelderse gouden eeuw, die ook in Arnhem zijn weerslag heeft.

• Het ontstaan van Arnhem
• De eerste mensen
• Stuwwal
• Meinerswijk
• De Jansbeek
• Van nederzetting naar stad
• De vroege Middeleeuwen
• Prüm’s leenstelsel
• Landbouw
• Maartenskerk
• Domeinen
• Elten, Gelre
• Periode stadsrechten 1233
• Prüm, Elten, Gelre samen binnen de stadmuren
• Stratenplan binnenstad
• Stadsbranden
• Karel van Gelre
• Maarten van Rossem
• Habsburgse Huis

Algemeen: in de wandeling bekijken en bespreken we de plekken waar de onderwerpen uit de lezing ervaren kunnen worden.

• stadsrechten
  
• stadsmuren
  
• de stuwwallen en de loop van de Rijn
  
• Meinerswijk
  
• Stadsblokken
  

Informatie in de Gilde Encyclopedie:

• de Sabelspoort
  
• Vestingstad Arnhem
  

• bestuurscentrum
  
• Prinsenhof
  
• Gouvernementshuis, Huis der Provincie
  
• Het atrium als symbool van democratie
  

Informatie in de Gilde-Encyclopedie:

• Huis der Provincie

• Van Rossem’s rol in de geschiedenis
  
• beelden van beroemdheden aan het huis
  
• trouwzaal
  
• burgemeester’s werkkamer, glas-in-lood vertrokken burgemeesters
  
• veranderingen aan de gevel
  

Informatie in de Gilde Encyclopedie:

• Duivelshuis / Maarten van Rossemhuis
  
• Stadhuis
  
• Maarten van Rossem
  

• het praalgraf van Karel van Egmond
  
• man in ‘t kastje
  
• de grote klok uit 1539
  
• de crypte
  

Informatie in de Gilde Encyclopedie:

• Eusebiuskerk
  

• betekenis voor de stad vroeger en nu
  
• oude/nieuwe loop
  
• kerkhofoproer 1783
  
• molens
  
• domeinen van Elten, Prüm en Anholt in en buiten de stad
  

• scheiding voorhuis-achterhuis om stadsbranden in te perken
  
• Stratenplan uit de Middeleeuwen
  
• de aanwezigheid van veel middeleeuwse kenmerken in de binnenstad (o.a. de trapgevels, stadserven, poorten, de breedte van de hoofdstraten, zijstraten, stegen, enz.)
  

Informatie in de Gilde Encyclopedie:

• De beschrijving van verschillende panden in de Bakkerstraat
  

• de Commanderie van St.Jan
  
• het Postkantoor
  

Informatie in de Gilde Encyclopedie:

• het Postkantoor
  

• Verhaal van de krotten achter de sjieke herenhuizen
  

Informatie in de Gilde Encyclopedie:

• Fromberghuizen, verstopte ellende
  

• de boog van de binnenpoort (naast de Sabelspoort het enige restje van de vestingstad Arnhem)
  

Informatie in de Gilde Encyclopedie:

• restant van de middeleeuwse muur in het pand van ING