Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


vijzelstraat_12

Vijzelstraat 12

Hoek Mariënburgstraat

Wat is er te zien?

Het pand stamt uit ca. 1900-1910 en is gebouwd in Art Nouveau-stijl.
Het gebouw is ten opzichte van het belendende pand in de Vijzelstraat een beetje naar achteren geplaatst. Hierdoor is een pleinachtige verbreding ontstaan op het kruispunt van de Vijzelstraat, Mariënburgstraat, Ketelstraat en de Wielakkerstraat.

De gevel

De gevel wordt in vakken verdeeld door verticale, iets uit de muur springende stroken (zogenaamde lisenen) van roze graniet en heeft een een afgeschuinde hoek. De lisenen hebben afgeronde hoeken en zijn voorzien van sierlijsten en smeedijzeren sierankers in Art Nouveau-stijl.
De tweede en derde bouwlaag hebben travee-brede en verdiepinghoge samengestelde vensters. De vensters hebben bovenlichten, in de tweede bouwlaag met een gebogen roede.
De verdiepingen van het rechter gedeelte van de gevel aan de Mariënburgstraat is opgetrokken met licht gele verblendsteen en heeft speklagen van rode baksteen.
De gevel wordt afgesloten door een uitkragende houten bakgoot op gesneden houten klossen.

De topgevel

De afgeschuinde hoek wordt bekroond door een opgemetselde topgevel met een afdeklijst van natuursteen. Die topgevel is voorzien van een segmentboog met siertegels in Art Nouveau-stijl in het boogveld, en een groot tegeltableau met de naam “J. Sternfeld a/z” omringd door gestileerde blad- en bloemmotieven.

Het balkon

De tweede bouwlaag in de Mariënburgstraat heeft een Frans balkon met smeedijzeren sierhek in Art Nouveau-stijl.

Wat is het weten waard?

Wie was J. Sternfeld?

Het tegeltableau dat de topgevel siert, bevat de naam “J. Sternfeld a/z”. Wie was deze man?
Het gaat om Joseph Sternfeld (Arons Zoon). In 1907 liet ene Jacob Haim Mansfeld het pand in de Vijzelstraat bouwen en begon hier een manufacturenhandel. De zaak noemde hij Sternfeld, naar zijn stiefvader. In de gevel liet hij de naam aanbrengen.

Advertentie in de Arnhemsche Courant van 16 juli 1908.

Welke bedrijven waren ooit gevestigd in dit pand?

  • In 1924 was hier C&A gevestigd, tot ongeveer 1931
  • Toen betrok Melchers meubelhandel het pand.
  • In 1843 betrok de familie Hendriksen het pand en runde daar Hendriksen Mode. Tot 2006 toen het familiebedrijf na 163 jaar failliet ging.

Huis Mariënburg

Op de plaats waar dit pand nu staat heeft voorheen Huis Mariënburg gestaan, een pand met een indrukwekkende gevel met gotische bogen en met resten van hoektorentjes (zie de afbeelding; Gelders Archief, nr. 1551-649, Public Domain Mark 1.0 licentie, Maker: onbekend).
Met vier belendende panden in de Vijzelstraat, was dit pand één van de oudste stenen huizen in Arnhem. Het werd al in 1391 genoemd. Ze zijn gebouwd met bakstenen van zeer groot formaat: 32x14x7 cm (ter vergelijking: de meest gebruikte baksteen nu is het Waalformaat van 21x10x5 cm). Deze groot-formaat bakstenen werden ook gebruikt bij de kerken en stadsmuren en waren afkomstig uit steenbakkerijen in het Arnhemse Broek.
Het pand was waarschijnlijk eigenlijk een soort stadsburcht, die in geval van nood verdedigd kon worden. Op de tekening hiernaast lijkt de rechtergevel boven een weergang te hebben.

Over de kelders onder Huis Mariënburg gingen verhalen dat deze via gangen waren verbonden met het klooster Monnikenhuizen op Klarenbeek. Tussen 1447 en 1581 hebben begijnen in Mariënburg gewoond. De gangen zouden de monniken de gelegenheid hebben gegeven om heimelijk de begijnen te ontmoeten.
Ook was er een gerucht over een tunnel vanuit Huis Mariënburg naar Kasteel Rosendaal. Gezien de afstand tussen deze beide panden is dat naar alle waarschijnlijkheid uit de lucht gegrepen.
Over het bestaan van de onderaardse gangen is nimmer enig bewijs gevonden.

Rijksmonument

Dit pand is aangewezen als rijksmonument.

vijzelstraat_12.txt · Laatst gewijzigd: 2024/01/20 20:01 door wim