of
Kastelein aan het Eiland

Het bronzen beeld stelt caféhouder Jan Lankwarden uit Rheden voor.
Het beeld wordt ook wel Ome Jan of Oude Jan genoemd.

Voor Arnhemmers is hij wellicht niet erg bekend, maar in Rheden was Jan Lankwarden het zeker wel. Hij was er kastelein in zijn kroeg ‘De Stofwolk’ aan de Methorsterweg. Op 25 september 1982 vierde hij het feit dat hij 65 jaar actief was in zijn beroep. Hij was toen 87 jaar.
De echte ome Jan dronk nooit tijdens het werk. Wel nam hij voor het naar bed gaan twee borreltjes. Volgens hem kon het dan geen kwaad.
Hij is in 1988 overleden.

Wim Kuijl maakte het beeld van de kastelein in 1977. In het kader van de BKR (de Beeldenkunstenaarsregeling) plugin-autotooltip__plain plugin-autotooltip_big Wikipedia: De Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR) was van 1956 tot 1987 een regeling in Nederland, waardoor kunstenaars in ruil voor hun diensten of kunstwerken een inkomen konden krijgen. Ze werd voorafgegaan door de Contraprestatieregeling (1949-1956). Toen de regeling verviel konden kunstenaars een beroep doen op de Algemene bijstandswet. Pas in 1999 trad de WIK in werking die ook een inkomensvoorziening voor kunstenaars vanuit Sociale Zaken was. heeft de gemeente Arnhem het verkregen.
En ander bekend beeld van Wim Kuijl is dat van Simon en Tiny Carmiggelt in De Steeg. Dit werd in 2012 gestolen en door de dieven in stukken gezaagd; in 2013 is het teruggevonden, hersteld en op de oude plek terug gezet.

Terwijl Arnhems centrum ingrijpend veranderde en ook het Eiland, waar het beeld van Wim Kuijl voor ‘eeuwig’ zijn plek heeft gevonden totaal veranderd is in vergelijking met tientallen jaren geleden, heeft ome Jan het allemaal onbewogen aangezien. Tijdens de uitbreiding van het voormalige pand van Galeries Modernes naar het pand van de Bijenkorf werd ome Jan tijdelijk door de kunstenaar schoongemaakt. Daarna keerde het op de plek terug.

Het beeld is op het Eiland terecht gekomen omdat zowel Jan, de afgebeelde persoon, als Wim, de maker, daar destijds graag vertoefden. En de gemeente Arnhem het beeld graag wilde hebben nadat het door de gemeente Rheden, aan wie het eerst was aangeboden, was geweigerd.

In 2008 hebben Rhedenaren (waaronder de toenmalige uitbater van De Stofwolk) geprobeerd het beeld naar Rheden te halen. De gemeente Arnhem heeft hier echter niet aan willen meewerken.

Beginnende taxichauffeurs in de binnenstad van Arnhem moesten in het verleden een soort proef doorstaan. Zij kregen de opdracht een oudere man, gezeten op een bankje bij het Eiland, op te halen. Het was in de tijd dat een taxi nog op deze plek in de historische binnenstad mocht komen. Daar gearriveerd moest de jonge leerling constateren dat hij voor de gek gehouden was. Die oude man zat er wel, maar was niet van plan om per taxi te worden vervoerd.

Deze aflevering van Verliefd op Arnhem gaat over dit pand:
Een oude kastelein in de binnenstad

Het beeld is opgenomen op de site van Collectie Gelderland