Klarendalseweg 82

De Kroon is een stellingmolen, een hoge windmolen met een stelling of galerij. Een dergelijke molen vinden we vaak in bebouwd gebied; daar moesten ze hoog zijn om voldoende wind te vangen.
De stelling (ook wel omloop, zwichtstelling, galerij, gaanderij of balie genoemd) die rondom de molen loopt, is nodig om de molen te kunnen bedienen. De wieken en de staart reiken immers niet tot aan de grond. Vanaf deze stelling wordt de molen gekruid en worden de zeilen aan de wieken voorgelegd.
Door die stelling ontstaat onder in de molen een grote ruimte om met paar en wagen naar binnen te rijden.
Molens zonder stelling, waarbij de wieken bijna de grond raken, worden “grondzeilers”genoemd.

De molen werd in 1849 gebouwd aan de Amsterdamseweg (ter hoogte van de Rozenstraat) en heette destijds De Hoop. De molenaar was Albert Burgers.
In 1870 werd de molen daar afgebroken om plaats te maken voor daar geplande villabouw en weer opgebouwd op zijn huidige plaats in het toen nog onbebouwde en agrarische Klarendal.
Hij heette toen nog steeds De Hoop. Rond 1900 hebben de toenmalige eigenaren, de gebroeders Reymes, de naam veranderd in De Kroon.

De in 1885 gebouwde Menno van Coehoornkazerne was toen al snel de grootste afnemer van de molen. Het brood voor de soldaten werd gebakken in de militaire bakkerij aan de Klarendalseweg, dichtbij de molen, die het meel leverde.
Toen die bakkerij in 1900 een eigen maalinrichting opstartte ging het snel bergafwaarts met de molen. Al wisten de gebroeders Reymes de molen wel weer tot bloei te brengen.
Maar de dertiger jaren zorgden weer voor een nieuwe en diepe inzinking. En toen na de oorlog elektrische maalderijen opkwamen, kwam De Kroon steeds meer in moeilijkheden.
Zozeer dat er ook te weinig aan onderhoud werd gedaan. In 1962 heeft de gemeente zelfs een draaiverbod opgelegd en in 1964 is het wiekenkruis verwijderd. Restauratie werd steeds meer dringend nodig, de vooruitzichten waren zorgelijk.
Pas toen de in 1964 opgerichte Stichting Vrienden van de Gelderse Molen in 1974 de Kroon verwierf, begon die snel met een algehele restauratie, die in 1976 is afgerond.
In 1997 volgde wederom een noodzakelijke herstelbeurt die nauwelijks klaar was toen in februari 1998 een brand als gevolg van kortsluiting een forse schade veroorzaakte. Medio 1999 waren ook de gevolgen hiervan hersteld en er kon weer en kan nog steeds graan voor de consumptie worden gemalen.

De molen heeft in de loop der jaren zeven eigenaren gehad. De voorlaatste eigenaar was Stichting Vrienden van de Gelderse Molen; de huidige eigenaar is woningcorporatie Volkshuisvesting.

Toen de militaire bakkerij een eigen maalinrichting begon, verloor molen De Kroon uiteraard een grote klant. Het verhaal gaat dat de molenaar zo bedroefd daarover was dat hij de molen zwart schilderde.\

Elke vrijdag en zaterdag is de molen geopend en kunnen er onder andere meel- en graanproducten worden gekocht.

Op de wand van het terras bij de molen presenteert de streetart-kunstenaar en molenaar Thomaz van Os een fantasielandschap, dat doet denken aan de landschapsschilderijen uit de Hollandse Gouden Eeuw.
Een afbeelding ervan is te vinden op de site van Collectie Gelderland.

Dit pand is aangewezen als rijksmonument.
Op de site Rijksmonumenten.nl vind je foto’s.

Molen de Kroon
Op deze site staat ook een film van filmmaker Sacha Barraud die de geschiedenis van de molen in beeld brengt.