Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


standbeeld_karel_van_gelre

Dit is een oude revisie van het document!


Het standbeeld van Karel van Gelre

Deze pagina is nog niet af

In 1938 werd de 400e sterfdag van hertog Karel van Gelre groots gevierd. Naar aanleiding daarvan ontstond het idee een standbeeld voor de hertog op te richten. Toen daarvoor voldoende geld bij elkaar was gebracht (het was een particulier initiatief), werd aan de plaatselijke bouw- en tekenschool ‘Kunstoefening’ opdracht gegeven om het standbeeld te maken. Onder leiding van hun docent Gijs Jacobs van den Hof hebben twee leerlingen, Ab Diekerhof en Joop Hekman het gemaakt.
Het is gemaakt uit een brok Belgisch kalksteen.
Op 13 april 1949 heeft burgemeester Chris Matser het beeld aan de Jansplaats onthuld.
Het opschrift op de sokkel is:

Karel
Hertog van Gelre en van Gulik
Graaf van Zutphen
1467-1538


Wat is het weten waard?

Hoezo is het standbeeld pas in 1949 onthuld?

Als in 1940 begonnen de kunstenaars met het realiseren van het beeld. Maar op verschillende manieren heeft de oorlog voor vertraging gezorgd.
De steen, waaruit het beeld gemaakt zou worden, moest van België naar Arnhem vervoerd worden. Door oorlogshandelingen verdween hij echter in de Maas 1). Daaruit moest hij dus weer worden opgevist.
Daarna moesten kolennood en onderduiken worden ondergaan. Ook Joop Hekman moest noodgedwongen onderduiken.
Ondanks dat alles was het beeld vóór de evacuatie gereed. Maar na de bevrijding bleek de kop van het het beeld ernstig beschadigd en moesten de kunstenaars een nieuw hoofd hakken.

Het beeld is 4 keer zijn hoofd kwijt geraakt!

Moest het beeld al vóór de onthulling een nieuw hoofd krijgen, daarna is de kop nog 3 keer verdwenen.
Eerst in 1963, toen het hoofd in Sonsbeek te vondeling was gelegd.
Daarna begin jaren negentig van de vorige eeuw. Het toen verdwenen hoofd is nooit teruggevonden. Daarom is toen een nieuw hoofd gemaakt. Dat was overigens volgens de kunstenaar, Ab Diekerhof, te groot.
En tenslotte hebben op 30 mei 2009 baldadige jongeren het standbeeld onthoofd.
misschien ook daarbij dat een kunstenaar op een ludieke manier daar aandacht voor heeft gevraagd

Verzetsactie ?

Al tijdens de oorlog is nagedacht over de tekst van de plaquette die op het beeld zou worden geplaatst. Rijksarchivaris Martens van Sevenhoven heeft daarvoor voorstellen gedaan aan burgemeester Bloemers. Een van de voorgestelde teksten was:
Carolus dux Gelriae et comes Zutphaniae, 1467-1538, Germanorum Imperatoris acerrimus oppugnator
(Karel hertog van Gelre en graaf van Zutphen, 1467-1538, Zeer fel bestrijder van de keizer van de Duitsers).
Een tekst met een boodschap die vast niet in goede aarde zou vallen bij de Duitse bezetter.

De mislukte poging Huissen te veroveren

de inwoners van Huissen er ook iets van vinden (het verhaal over de mislukte pogingen Huissen te veroveren is niet zo groot dat het bij het verhaal over Karel thuis hoort, maar kan hier prima verteld worden)
https://www.youtube.com/watch?v=lfgxaaHD3KQ

Website / literatuur

1)
Er wordt ook wel gesteld dat hij niet in de Maas maar in de Rijn zou zijn gevallen. In een verslag in de Arnhemse Courant van de onthulling van het beeld wordt echter de Maas genoemd; waarom daaraan te twijfelen?
standbeeld_karel_van_gelre.1723279488.txt.gz · Laatst gewijzigd: 2024/08/10 10:44 door wim