1793-1870
Advocaat en Tweede Kamerlid uit Arnhem

Jacob Mattheus de Kempenaer werd in 1793 in Amsterdam geboren uit een koopmans- en juristenfamilie.
Na zijn rechtenstudie in Leiden vestigde hij zich in 1816 als advocaat in Arnhem. Dit was het begin van het advocatenkantoor De Kempenaer Advocaten.
Als advocaat verdedigde De Kempenaer bijv. de redacteur van de Arnhemsche Courant, die als voornaamste liberale krant in Nederland van overheidswege werd vervolgd. Hij zou zijn hele leven als advocaat werkzaam blijven; zijn advocatenpraktijk bleef hij) naast allerlei andere functies) tot zijn overlijden in 1870 uitoefenen. Hij

Naast zijn advocatenpraktijk bekleedde De Kempenaer veel functies in het openbare leven in Arnhem en later ook daarbuiten. Zo was hij vele jaren lid van de Arnhemse gemeenteraad en ook een aantal jaren van Provinciale Staten van Gelderland. Ook was hij een groot aantal malen voorzitter van het Arnhems Historisch Genootschap Prodesse Conamur.
Ook in de landspolitiek speelde De Kempenaer een steeds belangrijker rol. In 1844 werd de Kempenaer benoemd tot lid van de Tweede Kamer.
Hij is ook kort minister van Binnenlandse Zaken geweest, een functie die hij in 1849 al weer zou neerleggen.
In de jaren 1853 tot 1860 was hij opnieuw lid van de Tweede Kamer.

Al snel nadat hij in 1844 lid van de Tweede Kamer was geworden, trad hij tot toe de zogenoemde Negenmannen die onder leiding van J.R. Thorbecke een grondwetsherziening gingen voorbereiden. Deze grondwet kwam uiteindelijk in 1848 tot stand en hield een vergaande democratisering van ons staatsbestel in. De macht van de Koning werd beperkt, de onschendbaarheid van de Koning en in samenhang daarmee de ministeriële verantwoordelijkheid werden ingevoerd en de leden van de Staten-Generaal, van Provinciale Staten en van de gemeenteraad werden niet meer benoemd, maar gekozen. Onze huidige grondwet berust nog steeds op deze grondslagen.

De advocatenpraktijk van de Kempenaer was sinds 1827 gevestigd in een groot huis in de Zwanensteeg. Zoals toen algemeen gebruikelijk was, woonde hij daar ook, met zijn vrouw Arnoldina Jacoba Gerlings en zijn zes kinderen. Van dit huis, het oude Hof van Batenburg, zijn nauwelijks afbeeldingen bekend.

Voor de plaats waar het huis van De Kempenaer heeft gestaan in de Zwanensteeg (nu Zwanenstraat, tegenover Zwanenstraat 18) is een kantstrook geplaatst. De tekst van de kantstrook luidt:

Hier woonde mr. Jacob Mattheus de Kempenaer (1793-1870) + grondlegger van het advocatenkantoor de Kempenaer in 1816 + advocaat + rijksadvocaat + lid gemeenteraad Arnhem + lid provinciale staten van Gelderland + lid Tweede Kamer + minister van binnenlandse zaken + hij was betrokken bij het opstellen en invoeren van de grondwet van 1848.

De kantstrook is op 28 juni 2016 onthuld door mevrouw mr. W. Sorgdrager, oud-minister van Justitie, daarbij bijgestaan door Wisse de Kempenaer, de zevende generatie De Kempenaer.
De strook werd bekostigd door De Kempenaer Advocaten, Arnhem (naar aanleiding van het 200-jarig bestaan).

Mijngelderland.nl