Gebruikershulpmiddelen
jansbeek
Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
| Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
|
jansbeek [2024/02/22 10:51] wim |
jansbeek [2024/12/31 10:33] (huidige) wim [De opgeleide beek] |
||
|---|---|---|---|
| Regel 8: | Regel 8: | ||
| Hij heeft een verval van 35 meter over een lengte van bijna 3,5 kilometer. Over die lengte zijn zeker acht watervallen aanwezig. Het deel in de stad is ongeveer 800 meter lang.\\ | Hij heeft een verval van 35 meter over een lengte van bijna 3,5 kilometer. Over die lengte zijn zeker acht watervallen aanwezig. Het deel in de stad is ongeveer 800 meter lang.\\ | ||
| - | De afvoer van de beek bedraagt zo’n | + | De afvoer van de beek bedraagt zo’n |
| | | ||
| Hij is de grootste en ook de belangrijkste beek van de stad: aan deze beek is Arnhem ontstaan, er was grote bedrijvigheid en hij liep ook door de stadskern.\\ | Hij is de grootste en ook de belangrijkste beek van de stad: aan deze beek is Arnhem ontstaan, er was grote bedrijvigheid en hij liep ook door de stadskern.\\ | ||
| Regel 40: | Regel 40: | ||
| === De Grote Vijver === | === De Grote Vijver === | ||
| - | Deze vijver is van oorsprong een molenwijer, die in de 18de eeuw is vergroot.\\ | + | Deze vijver is van oorsprong een molenwijer, die in de 18e eeuw is vergroot.\\ |
| - | Op het eiland midden in de vijver stond het [[spijker|Gulden Spijker]], gebouwd in 1431 door Hertog Arnoud van Egmond en door (diens kleinzoon) hertog Karel van Gelre in 1524 verbouwd tot een heus jachtslot.\\ | + | Op het eiland midden in de vijver stond het [[spijker|Gulden Spijker]], gebouwd in 1431 door Hertog Arnoud van Egmond en door (diens kleinzoon) hertog |
| De Grote vijver is een ontwerp uit ongeveer 1815 van J.D. Zocher jr.\\ | De Grote vijver is een ontwerp uit ongeveer 1815 van J.D. Zocher jr.\\ | ||
| Regel 60: | Regel 60: | ||
| === De Hangbrug === | === De Hangbrug === | ||
| De sierlijke hangbrug heeft kettingen van koperdraad.\\ | De sierlijke hangbrug heeft kettingen van koperdraad.\\ | ||
| - | Oorspronkelijk was dit een ‘echte’ hangbrug: het loopdek hing aan verticale kabels | + | De <autott plain> < |
| - | De brug is in 1890 gemaakt door de Arnhemse smid Traanboer.\\ | + | De koppen dragen aan de binnenzijde de bedrijfsnaam 'J.M. Traanboer Bakkerstraat te Arnhem', |
| + | |||
| + | Oorspronkelijk was dit een ‘echte’ hangbrug: het loopdek hing aan verticale kabels | ||
| //Rechts van de hangbrug loopt beekwater door een cascade.// | //Rechts van de hangbrug loopt beekwater door een cascade.// | ||
| Regel 73: | Regel 75: | ||
| === De kleine waterval === | === De kleine waterval === | ||
| - | Over het bouwjaar van de kleine waterval zijn de meningen verdeeld, maar hij is in elk geval van na 1821, het jaar van overdracht van de hier gelegen molen door baron De Smeth aan baron Van Heeckeren.\\ | + | Over het bouwjaar van de kleine waterval zijn de meningen verdeeld, maar hoogstwaarschijnlijk |
| In de waterval zijn - als je geluk hebt - onder de tafel twee marmeren zuilen te zien.\\ | In de waterval zijn - als je geluk hebt - onder de tafel twee marmeren zuilen te zien.\\ | ||
| Regel 82: | Regel 84: | ||
| //Na de kleine waterval komt de Zwanenbrug, die toegang geeft tot het Sonsbeekpaviljoen.// | //Na de kleine waterval komt de Zwanenbrug, die toegang geeft tot het Sonsbeekpaviljoen.// | ||
| ===De Zwanenbrug=== | ===De Zwanenbrug=== | ||
| - | Ook van deze brug is het smeedwerk geleverd door Traanboer naar ontwerp van Gemeentewerken Arnhem.\\ | + | In het midden van het smeedijzeren hekwerk van de brug bevindt zich een en face geplaatste zwaan met uitgeslagen vleugels, geflankeerd door open panelen met horizontale regels en en profiel geplaatste zwanen, die aansluiten op de brugpijlers. Deze zwanen zijn gericht naar het midden van de brug. De zwanen zijn wit geschilderd en hebben een gele snavel met zwarte knobbel. |
| - | Het dek is van gewapend beton, de pylonen van natuursteen.\\ | + | De brugpijlers zijn van natuursteen. Zij lopen naar boven toe taps toe en hebben aan de " |
| - | Deze brug dateert uit 1902.\\ | + | Ook van deze brug is (zoals ook van de hangbrug) |
| + | De brug dateert uit 1902 en is geslagen om de bereikbaarheid van het Sonsbeekpaviljoen en de - toen nieuw gebouwde - Theeschenkerij te vergroten.\\ | ||
| - | Hier (in de buurt van de huidige Zwanenbrug) heeft het [[spijker|Zilveren Spijker]], ook wel de “cleynen spycker”, gestaan. Het was een buitenverblijf van hertog Karel van Gelre.\\ | + | Hier (in de buurt van de huidige Zwanenbrug) heeft het [[spijker|Zilveren Spijker]], ook wel de “cleynen spycker”, gestaan. Het was een buitenverblijf van hertog |
| Het stond op een eiland in een vijver, waarschijnlijk ongeveer op de plek waar nu het grasveld is (destijds strekte zich de huidige Fonteinvijver tot daar uit).\\ | Het stond op een eiland in een vijver, waarschijnlijk ongeveer op de plek waar nu het grasveld is (destijds strekte zich de huidige Fonteinvijver tot daar uit).\\ | ||
| Regel 92: | Regel 95: | ||
| ===De opgeleide beek=== | ===De opgeleide beek=== | ||
| - | Op weg naar het Watermuseum is duidelijk te zien dat de beek hoger ligt dan de weilanden ernaast, "[[https:// | + | Op weg naar het Watermuseum is duidelijk te zien dat de beek hoger ligt dan de weilanden ernaast, " |
| ===Agnietenmolen, | ===Agnietenmolen, | ||
| Regel 211: | Regel 214: | ||
| === Beekstraat === | === Beekstraat === | ||
| De Sint Jansbeek in de binnenstad heeft geen natuurlijke oevers, maar er is toch volop ruimte voor flora en fauna. In de Beekstraat en ook het begin van de Broerenstraat ligt langs de beek een beplantingsstrook met waterplanten, | De Sint Jansbeek in de binnenstad heeft geen natuurlijke oevers, maar er is toch volop ruimte voor flora en fauna. In de Beekstraat en ook het begin van de Broerenstraat ligt langs de beek een beplantingsstrook met waterplanten, | ||
| + | |||
| + | De beek wordt hier opgesierd door de [[regenboog|Regenboog]].\\ | ||
| Waar nu het politiebureau in de Beekstraat is, heeft de Hertogelijke watermolen (molen 9) gestaan.\\ | Waar nu het politiebureau in de Beekstraat is, heeft de Hertogelijke watermolen (molen 9) gestaan.\\ | ||
| Regel 222: | Regel 227: | ||
| Op de Jonas Daniel Meijerplaats bij de Eusebiuskerk is de beek in een pleintje gevat met een hoge linker- en een lage rechteroever.\\ | Op de Jonas Daniel Meijerplaats bij de Eusebiuskerk is de beek in een pleintje gevat met een hoge linker- en een lage rechteroever.\\ | ||
| Voor de hoge oever zijn oude stenen gebruikt, die ooit onderdeel waren van beekoverkluizingen en de stadsmuur. Ze zijn gevonden bij opgravingen voor de bouw van Rozet in de Oeverstraat. Deze stenen zijn kalkrijk waardoor er varens in kunnen groeien.\\ | Voor de hoge oever zijn oude stenen gebruikt, die ooit onderdeel waren van beekoverkluizingen en de stadsmuur. Ze zijn gevonden bij opgravingen voor de bouw van Rozet in de Oeverstraat. Deze stenen zijn kalkrijk waardoor er varens in kunnen groeien.\\ | ||
| + | |||
| + | == Kerkhof == | ||
| + | De Jansbeek loopt hier dwars over het kerkhof dat hier tot 1783 was. Daar werd vooral het arme segment van de Arnhemse bevolking begraven: in de begrafenisboeken worden wel namen genoemd, maar graven zijn niet gemarkeerd.\\ | ||
| + | Een laag muurtje scheidde het kerkhof van de steeg ernaast: de Kneckelsteghe.\\ | ||
| + | In 1783 was het kerkhof vol. Toen de eerste overledene buiten de stadsmuren begraven | ||
| + | zou worden ontstond er een volksoproer, | ||
| + | In de zomer van 2017 hebben hier uitgebreide opgravingen plaats gevonden. Er zijn toen zo'n 700 skeletten gevonden. Die zijn honderden jaren oud, uit het midden van de 14e eeuw tot het begin van de 19e eeuw.\\ | ||
| + | De gevonden resten zijn tijdelijk voor onderzoek beschikbaar gesteld aan de universiteit van Leiden. Als ze terugkomen worden de skeletten naast de toren van de Eusebiuskerk in een nieuw graf teruggeplaatst.\\ | ||
| === De Adelaarsbrug === | === De Adelaarsbrug === | ||
| Regel 278: | Regel 291: | ||
| ==== De Jansbeek nieuwe stijl, niet alleen mooi en historisch gezien interessant ==== | ==== De Jansbeek nieuwe stijl, niet alleen mooi en historisch gezien interessant ==== | ||
| === Verbinding === | === Verbinding === | ||
| - | Het historische noordelijke deel van de binnenstad en de wederopbouwarchitrectuur | + | Het historische noordelijke deel van de binnenstad en de wederopbouwarchitectuur |
| De beek verbindt het noordelijke deel van de binnenstad met het zuidelijke deel en versterkt tegelijkertijd de relatie tussen de stad en de Rijn.\\ | De beek verbindt het noordelijke deel van de binnenstad met het zuidelijke deel en versterkt tegelijkertijd de relatie tussen de stad en de Rijn.\\ | ||
| === Duurzaamheid === | === Duurzaamheid === | ||
| Regel 287: | Regel 300: | ||
| ===== Literatuur / Websites ===== | ===== Literatuur / Websites ===== | ||
| - | * Ton Burgers, Watermonumenten, | + | * Ton Burgers, Watermonumenten, |
| - | * Jan Vierdag, Johan Wolthuis e.a., Sint Jansbeek te Arnhem – Levensader van een stad (2018) | + | * Jan Vierdag, Johan Wolthuis e.a., Sint Jansbeek te Arnhem – Levensader van een stad (2018)\\ |
| - | * [[https:// | + | * G.B. Jansen, Arnhemse molens en hun geschiedenis (1999)\\ |
| + | * [[https:// | ||
| + | * [[https:// | ||
jansbeek.1708595516.txt.gz · Laatst gewijzigd: 2024/02/22 10:51 door wim
Paginahulpmiddelen
Tenzij anders vermeld valt de inhoud van deze wiki onder de volgende licentie: CC Attribution-Share Alike 4.0 International
