Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
synagoge [2022/03/30 10:31] wim |
synagoge [2023/10/30 09:08] (huidige) |
||
---|---|---|---|
Regel 2: | Regel 2: | ||
**Pastoorstraat 17a**\\ | **Pastoorstraat 17a**\\ | ||
- | //Deze pagina wordt nog bewerkt//\\ | + | De synagoge van Arnhem is een Hoogduitse synagoge, gebouwd in 1853 door stadsbouwmeester H.J. Heuvelink (1806-1867).\\ |
- | De synagoge van Arnhem is een Hoogduitse* synagoge, gebouwd in 1853 door stadsbouwmeester H.J. Heuvelink (1806-1867). | + | Het bakstenen gebouw |
- | In 1852 kwam een terrein aan de Pastoorstraat beschikbaar na van het geboortehuis | + | De synagoge is vrij gelegen in de zuidelijke gevelwand en staat ten opzichte |
- | Bij de Arnhemse synagoge | + | =====Wat |
- | Het bouwtype | + | ====Buiten==== |
+ | Het gebouw heeft een rechthoekige plattegrond | ||
- | In het begin van deze eeuw is de synagoge geheel gerenoveerd, waarna op 8 oktober 2003 het gebouw door koningin Beatrix werd geopend.\\ | + | Tegen de voorgevel en tegen de beide risalieten zijn veelzijdige steunberen geplaatst.\\ |
+ | Zij zijn boven de daklijst doorgetrokken als achthoekige <autott plain> < | ||
- | ===== Wat is het weten waard? ===== | + | De twee middelste penanten van de voorgevel en van de rechter zijgevel zijn hoger doorgetrokken dan de hoekpenanten.\\ |
- | ===De spreuk boven noordelijke gevel=== | + | Tussen de hogere pijlers |
- | Boven in de de noordelijke gevel staat een spreuk uit Jesaja, een van de boeken van de Hebreeuwse Bijbel:\\ | + | |
<WRAP centeralign>// | <WRAP centeralign>// | ||
+ | Een dergelijke plaat met een hebreewse bijbeltekst boven de voorgevel is karakteristiek voor synagogen.\\ | ||
+ | |||
+ | Ook de twee middelste steunberen in de rechter zijgevel zijn verder doorgetrokken dan de hoeksteunberen en flankeren een bakstenen veld met gepleisterd plint en kroonlijst die ook over de beide steunberen is doorgezet.\\ | ||
+ | |||
+ | De steunberen zijn in de onderbouw bekleed met natuursteen.\\ | ||
+ | Door de steunberen zijn de gevels symmetrisch in vakken verdeeld, met brede vakken in het midden.\\ | ||
+ | |||
+ | Het gebouw heeft een hardstenen plint.\\ | ||
+ | De lage onderverdieping wordt door een forse geprofileerde natuurstenen <autott plain> < | ||
+ | De gevels sluiten af met een geprofileerde gepleisterde <autott plain> < | ||
+ | |||
+ | De vensters hebben ijzeren ramen met <autott plain> < | ||
+ | |||
+ | ====Binnen==== | ||
+ | ===De Heilige Arke=== | ||
+ | De monumentale Arke heeft veelhoekige hoekzuilen en deuren met panelen met bladwerkdecoraties in neo-classicistische vormen. Hij is bekroond door siervazen.\\ | ||
+ | Hij is ontworpen door Moritz Meijer en stamt uit 1853.\\ | ||
+ | De Heilige Arke uit 1799 in classicistische vormen met Toscaanse hoekzuilen, een fries met triglyfen en een fronton van de oude synagoge werd niet overgeplaatst naar de nieuwbouw maar verhuisde naar de synagoge te Elburg en kwam na de Tweede Wereldoorlog terecht in de synagoge te Winterswijk.\\ | ||
+ | ===Het interieur== | ||
+ | De synagoge is driebeukig met galerijen aan weerszijden, | ||
+ | De inwendige inrichting is grotendeels bewaard gebleven. | ||
+ | ===De klok=== | ||
+ | De klok stamt uit 1898 en heeft een Hebreewse tekst ter herinnering aan de kroning van Koningin Wilhelmina.\\ | ||
+ | |||
+ | ===== Wat is het weten waard? ===== | ||
+ | ===Belangrijke data=== | ||
+ | De eerste steen werd gelegd op 13 juli 1852 (Joodse datering: 26 Tammoez 5612). | ||
+ | De synagoge is ingewijd op 19 augustus 1853. | ||
+ | |||
+ | Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de synagoge vrijwel ongeschonden gebleven, maar wel ontheiligd. Bovendien was het interieur geruïneerd. Na de herstellingen is de synagoge heringewijd in 1950.\\ | ||
+ | |||
+ | In het begin van deze eeuw is de synagoge geheel gerenoveerd, | ||
+ | |||
===Dit is Arnhem=== | ===Dit is Arnhem=== | ||
In de serie "Dit is Arnhem" | In de serie "Dit is Arnhem" | ||
{{youtube> | {{youtube> | ||
- | === Geboortegrond van Jonas Daniël Meijer | + | |
- | De synagoge staat op de plek waar de beroemde joodse rechtsgeleerde [[meijer|Jonas Daniël Meijer]] was geboren. Hij speelde een grote rol in de emancipatie van de Joden in ons land. | + | === De locatie |
+ | De synagoge staat op de plek waar de beroemde joodse rechtsgeleerde [[meijer|Jonas Daniël Meijer]] was geboren. Hij speelde een grote rol in de emancipatie van de Joden in ons land.\\ | ||
+ | De Joodse gemeenschap kreeg in 1852 de beschikking over dit terrein aan de Pastoorstraat, | ||
=== Geschiedenis van de Joden in Arnhem === | === Geschiedenis van de Joden in Arnhem === | ||
- | Over de geschiedenis van de Joden in Arnhem kun je meer lezen op de pagina [[joden_in_arnhem|Joden in Arnhem]].\\ | + | Over de geschiedenis van de Joden in Arnhem, ook dus over de voorgangers van deze synagoge, |
+ | |||
+ | ===Bouwtype: | ||
+ | Het bouwtype van de synagoge is te omschrijven als een zaalruimte met risalieten. Een dergelijk type wordt het Asjkenazisch (ook wel Hoogduitse) Joodse type genoemd.\\ | ||
+ | Voor het overige werd bij de synagoge-bouw in de 19de eeuw, bij gebrek aan goede oude voorbeelden, | ||
=== Sjoel === | === Sjoel === | ||
Een synagoge wordt ook wel sjoel genoemd.\\ | Een synagoge wordt ook wel sjoel genoemd.\\ | ||
Hiermee werd oorspronkelijk de plaats van samenkomst en van onderricht, de plaats, waar godsdienst geleerd wordt, aangeduid. Het woord " | Hiermee werd oorspronkelijk de plaats van samenkomst en van onderricht, de plaats, waar godsdienst geleerd wordt, aangeduid. Het woord " | ||
Tegenwoordig wordt met dat woord in het bijzonder de synagoge bedoeld.\\ | Tegenwoordig wordt met dat woord in het bijzonder de synagoge bedoeld.\\ | ||
+ | |||
===Rijksmonument=== | ===Rijksmonument=== | ||
Dit pand is aangewezen als [[https:// | Dit pand is aangewezen als [[https:// | ||
+ | |||
=== Verliefd op Arnhem === | === Verliefd op Arnhem === | ||
Deze aflevering van Verliefd op Arnhem gaat over dit gebouw: \\ | Deze aflevering van Verliefd op Arnhem gaat over dit gebouw: \\ | ||
{{ : | {{ : | ||
- | ===== Literatuur en websites ===== | ||
+ | ===== Literatuur en websites ===== | ||
+ | * [[https:// | ||