Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


bakkerstraat_24

Bakkerstraat 24

Een in oorsprong laat middeleeuws huis met halsgevel in vroege Lodewijk XV-stijl uit het midden van de 18e eeuw.

Wat is er te zien

De voorgevel bezit een recentelijk gereconstrueerde winkelpui.
Boven die pui bevindt zich een halsgevel. Hij is gemetseld in 18e eeuwse kleine bakstenen in kruisverband en met een dunne voeg. Zo heeft hij een elegant aanzien dat veel 18e eeuws gevels kenmerkt.
Aan weerszijden van de hals zijn rijk gebeeldhouwde klauwstukkenplugin-autotooltip__plain plugin-autotooltip_big Een klauwstuk of vleugelstuk is een vleugel- of zijstuk dat aan beide zijden van het middendeel van een gevel van een gebouw of een ander object (zoals een rouwbord) is geplaatst. Dit bouwelement verbreedt het gevelvlak en zorgt voor een geleidelijke overgang tussen de verticale en horizontale richting. De naam is mogelijk afgeleid van de grote adelaars- of leeuwenpoten die soms in vroege renaissancegevels werden gebruikt als invulling van een trap. met gekrulde bladmotieven. De hals wordt bekroond door een geprofileerde schouderboog met daaronder een waaiervormig rocaille-elementplugin-autotooltip__plain plugin-autotooltip_bigEen rocaille is een schelpmotief. Naar dit woord is de stijl rococo vernoemd..
Het verfijnde metselwerk en de de sierlijke gebeeldhouwde geveldelen ter weerszijden van de hals en de waaiervormige bekroning in het midden passen heel mooi bij elkaar.

De vensters bezitten bakstenen strekkenplugin-autotooltip__plain plugin-autotooltip_big Een strek is een op een bepaalde manier uitgevoerd metselwerk dat dient om de muur- of wandopening van een raam of deur te overspannen. Omdat er te veel gewicht op het kozijn zou komen te rusten gebruikt men een stevige constructie van het metselwerk ter ontlasting. Een van de mogelijkheden hiervoor is een metselwerk in de vorm van een trapezium dat aan de bovenzijde breder is dan aan de onderzijde. Een sterkere constructie is een hanenkam, terwijl een rollaag minder gewicht kan opvangen. Als de overspanning te groot is voor een gemetselde constructie, wordt een latei of balk toegepast. Wanneer een strek aan de onderzijde een gebogen vorm heeft wordt dat een getoogde strek genoemd. en hardstenen lekdorpels.
In de tweede bouwlaag zijn drie kozijnen met kraalprofielplugin-autotooltip__plain plugin-autotooltip_big Een kraalprofiel (ook wel rondstaafprofiel) is een profiel met een ronde vorm die iets opsiert. Die vorm kan nogal variëren. Kraalprofielen worden veel gebruikt om bogen te omlijsten en vensternissen te verlevendigen. en enkelruits schuiframen, in de derde bouwlaag kleinere kozijnen met 4-ruits ramen en in de hals een kozijn met dubbel houten luik.

De zolderverdieping heeft een borstweringplugin-autotooltip__plain plugin-autotooltip_bigEen borstwering is in algemene termen het gedeelte van een (kamer)muur dat zich tussen de vloer en de onderkant van het kozijn bevindt. Met borstwering kan specifiek bedoeld worden het deel van de buitenmuur dat boven de zolder- of dakvloer uitsteekt; dit werd veel toegepast bij Nederlandse siergevels in de 18e tot begin 20e eeuw en betreft dan meestal een niet-functioneel stuk muur dat enkel een decoratief doel heeft. Oorspronkelijk was een borstwering een verhoogd gedeelte van een vestingmuur, dus een lage muur die op borsthoogte aanvallen met schiet- of steektuig weert. .

De nokrichting van het zadeldak staat haaks op de voorgevel en heeft een schild aan de achterzijde. Op het dak zijn rode en gesmoorde oud Hollandse pannen en op de nok staan twee bakstenen schoorstenen.

In de aan de steeg gelegen linker zijgevel zijn de zware stenen van het metselwerk dat resteert van het oude middeleeuwse huis nog te zien. Nog beter is dit te zien in de achtergevel (tijdens winkelopeningsuren via het glazen dak achterin de winkel).

Wat is het weten waard

De bouwgeschiedenis zoals die nog steeds te zien is

Van het middeleeuwse huis uit de 15e eeuw zijn delen van de zij- en achtergevels bewaard gebleven. Zij zijn helemaal in middeleeuwse baksteenplugin-autotooltip__plain plugin-autotooltip_big Het formaat van de steen is 26-28x6-7x13 cm. Aan de hand van dit formaat is vastgesteld dat het pand stamt uit de 15e eeuw. gemetseld.

Het achterhuis stamt deels uit de 17e eeuw en heeft dienst gedaan als bakkerij. Het is nu bij winkelruimte getrokken door het overbouwen van de voormalige binnenplaats.

Omstreeks 1750 heeft de ingrijpende verbouwing plaats gevonden, waarbij de voorgevel met rijk uitgevoerde halsgevel werd toegevoegd. Ook werd toen de kapconstructie vernieuwd en vonden moderniseringen in het interieur plaats (kozijnen, deuren, plafonds).

Nog niet zo lang geleden is de winkelpui vernieuwd naar oude vondsten uit omstreeks 1900.

Hendrik Viervant de architect?

In 1752 is de stadsbouwmeester Hendrik Viervant (1718-1775)1) in het bezit gekomen van dit huis. Het is heel goed mogelijk dat de toen nog jonge architect de fraaie voorgevel heeft ontworpen

Rijksmonument

Dit pand is aangewezen als rijksmonument.

Verliefd op Arnhem

Deze aflevering van Verliefd op Arnhem gaat onder andere over dit gebouw:
In de deftigste straat van Arnhem

1)
Meer informatie over Hendrik Viervant vind je in het boek “ Architecten in Arnhem, Oosterbeek en Velp”, Vredenberg J. e.a., Uitgeverij Matrijs 2019, o.a. blz 31 e.v.
bakkerstraat_24.txt · Laatst gewijzigd: 2023/10/30 09:08 (Externe bewerking)