Gilde-Encyclopedie

Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen

Je bent hier: Startpagina » sabelspoort
Spoor:
sabelspoort

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie 		Vorige revisie
sabelspoort [2020/06/16 19:54]
wim [De historie van de Sabelspoort] 		sabelspoort [2023/10/30 09:08] (huidige)
Regel 15: Regel 15:
 |1808|Sloop van het rondeel en de brug, kort na 21 juli van dat jaar nadat koning Lodewijk Napoleon de vestingwerken had bezichtigd.| |1808|Sloop van het rondeel en de brug, kort na 21 juli van dat jaar nadat koning Lodewijk Napoleon de vestingwerken had bezichtigd.|
 |1883|Sloop van ander deel van de poort| |1883|Sloop van ander deel van de poort|
-|2de helft 19de eeuw en 1ste helft 20ste eeuw|Op de door de sloop vrijgekomen grond werden woonhuizen en andere gebouwen (waaronder Hotel des Pays Bas) neergezet. De Sabelspoort was zo helemaal ingesloten door bebouwing.| +|2e helft 19e eeuw en 1e helft 20e eeuw|Op de door de sloop vrijgekomen grond werden woonhuizen en andere gebouwen (waaronder Hotel des Pays Bas) neergezet. De Sabelspoort was zo helemaal ingesloten door bebouwing.| 
 |1944|Bij de Slag om Arnhem is de poort gedeeltelijk beschadigd.| |1944|Bij de Slag om Arnhem is de poort gedeeltelijk beschadigd.|
 |1954|Restauratie van de poort. Er komt een verbinding tussen Huis der Provincie en Sabelspoort via een glazen luchtbrug.| |1954|Restauratie van de poort. Er komt een verbinding tussen Huis der Provincie en Sabelspoort via een glazen luchtbrug.|
Regel 23: Regel 23:
 === Torens === === Torens ===
 De Sabelspoort bestaat uit een doorgang tussen twee ronde zware robuuste torens. De torens hebben hun middeleeuws aanzien bewaard: stevige muren met kantelen.\\  De Sabelspoort bestaat uit een doorgang tussen twee ronde zware robuuste torens. De torens hebben hun middeleeuws aanzien bewaard: stevige muren met kantelen.\\ 
-Na de Tweede Wereldoorlog zijn op beide torens torenspitsen aangebracht. +Na de Tweede Wereldoorlog zijn op beide torens torenspitsen aangebracht.\\ 
-=== Poortgebouw ===.\\ +=== Poortgebouw === 
 De doorgang is een vierkant poortgebouw van twee verdiepingen. Dit opvallende middenstuk steekt meters uit naar de Marktzijde (noordkant).\\ De doorgang is een vierkant poortgebouw van twee verdiepingen. Dit opvallende middenstuk steekt meters uit naar de Marktzijde (noordkant).\\
 Hier is de barok/classicistische verbouwing van 1642 te zien. In vergulde letters staan in de kroonlijst de namen van de twee burgemeesters van Arnhem in 1642 die daartoe opdracht gaven: R. van Arnhem en A. Tulleken.  Hier is de barok/classicistische verbouwing van 1642 te zien. In vergulde letters staan in de kroonlijst de namen van de twee burgemeesters van Arnhem in 1642 die daartoe opdracht gaven: R. van Arnhem en A. Tulleken. 
 De kroonlijst wordt gedragen door twee Dorische pilasters. In het driehoekige timpaan boven de kroonlijst bevindt zich het stadswapen van Arnhem, de dubbele adelaar.\\ De kroonlijst wordt gedragen door twee Dorische pilasters. In het driehoekige timpaan boven de kroonlijst bevindt zich het stadswapen van Arnhem, de dubbele adelaar.\\
 === Het verdwenen gedeelte van de Sabelspoort === === Het verdwenen gedeelte van de Sabelspoort ===
-Het vroegere rondeel, het Galgenbolwerk, is in 1808 afgebroken en ook in 1883 werd nog een deel gesloopt.\\ +Het vroegere <autott plain> <content>rondeel</content> <tip> Een rondeel is een verzwaarde en verlaagde ongeveer halfronde uitbouw van een vestingmuur. Hij diende om de vestingmuur beter te kunnen verdedigen. Het rondeel is daarom voorzien van schietgaten van waaruit op de aanvallers kon worden geschoten. 
 +Het rondeel is even hoog als de stadsmuur met ruimte om bovenop kanonnen te plaatsen.</tip> </autott>, het Galgenbolwerk, is in 1808 afgebroken en ook in 1883 werd nog een deel gesloopt.\\ 
 Aan de zuidzijde van de Sabelspoort geven twee ronde verhogingen de positie van de vroegere buitenpoort weer.\\ Aan de zuidzijde van de Sabelspoort geven twee ronde verhogingen de positie van de vroegere buitenpoort weer.\\
 Ook is in de bestrating de plaats van het rondeel aangegeven.\\ Ook is in de bestrating de plaats van het rondeel aangegeven.\\
Regel 41: Regel 42:
 Aan de zuidzijde van de poort staat een kunstwerk van Jan van Munster uit 2002, **Energie-ring**. Het is een cirkel van 12 m doorsnede met een lichtring aan de binnenzijde. Het symboliseert kracht en energie.\\  Aan de zuidzijde van de poort staat een kunstwerk van Jan van Munster uit 2002, **Energie-ring**. Het is een cirkel van 12 m doorsnede met een lichtring aan de binnenzijde. Het symboliseert kracht en energie.\\ 
 De vorm is terug te vinden in de plattegrond van de torens van de vroegere buitenpoort.\\  De vorm is terug te vinden in de plattegrond van de torens van de vroegere buitenpoort.\\ 
-Het kunstwerk is in opdracht van de provincie ontworpen en oorspronkelijk bedoeld om in het nieuwe gebouw van de provincie geplaatst te worden. Het was echter te groot. (Bron: De Gelderlander, 24 november 2002).\\+Het kunstwerk is in opdracht van de provincie ontworpen en oorspronkelijk bedoeld om in het nieuwe gebouw van de provincie geplaatst te worden. Het was echter te groot.((Bron: De Gelderlander, 24 november 2002)).\\
 ==== Binnen ==== ==== Binnen ====
 === Poortkamer === === Poortkamer ===
Regel 64: Regel 65:
 In 1454 werd ook een tolhuis, een 'Cijshuisken’ , voor de Sabelspoort gebouwd. De poort diende jarenlang als tolhuis van de ’Groote Geldersche Tol’ voor handelaren en boeren die hun waar de stad in brachten. In 1454 werd ook een tolhuis, een 'Cijshuisken’ , voor de Sabelspoort gebouwd. De poort diende jarenlang als tolhuis van de ’Groote Geldersche Tol’ voor handelaren en boeren die hun waar de stad in brachten.
 === En nog andere manieren waarop de Sabelspoort is gebruikt === === En nog andere manieren waarop de Sabelspoort is gebruikt ===
-In het begin van de twintigste eeuw werd de poort gebruikt als magazijn van aardewerk (aldus de Arnhemse historicus J. Salemon). Daarna gebruikte de schilder <autott plain> <content>Gert Stegeman</content> <tip> De schilder Gert Stegeman, geboren op 28 oktober 1858 in Aalten en zoon van de hoofdonderwijzer, begon in 1880 een eigen textielhandel in de Jansstraat in Arnhem. Er werden stoffen, kousen en garen verkocht. Het schetsboek was tijdens wandelingen zijn trouwe metgezel. Op 50-jarige leeftijd koos hij voor het kunstenaarsbestaan. Hij overleed op 30 november 1940. Museum Arnhem heeft 21 werken van Gert Stegeman, voor het merendeel tekeningen en een aantal schilderijen, landschappen, in depot. </tip> </autott> de Sabelspoort tot eind 1940 als atelier en woning.\\ +In het begin van de 20e eeuw werd de poort gebruikt als magazijn van aardewerk (aldus de Arnhemse historicus J. Salemon). Daarna gebruikte de schilder <autott plain> <content>Gert Stegeman</content> <tip> De schilder Gert Stegeman, geboren op 28 oktober 1858 in Aalten en zoon van de hoofdonderwijzer, begon in 1880 een eigen textielhandel in de Jansstraat in Arnhem. Er werden stoffen, kousen en garen verkocht. Het schetsboek was tijdens wandelingen zijn trouwe metgezel. Op 50-jarige leeftijd koos hij voor het kunstenaarsbestaan. Hij overleed op 30 november 1940. Museum Arnhem heeft 21 werken van Gert Stegeman, voor het merendeel tekeningen en een aantal schilderijen, landschappen, in depot. </tip> </autott> de Sabelspoort tot eind 1940 als atelier en woning.\\ 
 === De restauratie na de  verwoesting in WOII === === De restauratie na de  verwoesting in WOII ===
 In de Tweede Wereldoorlog is de bebouwing rondom de poort weggevaagd, de poort zelf was zwaar beschadigd maar toch ook redelijk overeind gebleven. In 1952-1953 is hij gerestaureerd onder leiding van de stadsarchitect ir. C.E. Alexander in samenwerking met ir. J.J.M. Vegter, de architect van het Huis der Provincie. De bouwaannemer was de firma Van Elst uit Scherpenzeel.\\ In de Tweede Wereldoorlog is de bebouwing rondom de poort weggevaagd, de poort zelf was zwaar beschadigd maar toch ook redelijk overeind gebleven. In 1952-1953 is hij gerestaureerd onder leiding van de stadsarchitect ir. C.E. Alexander in samenwerking met ir. J.J.M. Vegter, de architect van het Huis der Provincie. De bouwaannemer was de firma Van Elst uit Scherpenzeel.\\
Regel 70: Regel 71:
 === De Provincie en de Sabelspoort === === De Provincie en de Sabelspoort ===
 Voor de restauratie van 1952-1953 heeft de provincie al een aanzienlijk deel van de kosten voor zijn rekening genomen (een ruïne naast een nieuw te bouwen Provinciehuis was immers ondenkbaar!).\\  Voor de restauratie van 1952-1953 heeft de provincie al een aanzienlijk deel van de kosten voor zijn rekening genomen (een ruïne naast een nieuw te bouwen Provinciehuis was immers ondenkbaar!).\\ 
-Door de luchtbrug uit 1954 werd de Sabelspoort een onderdeel van het Huis der Provincie. De Provincie huurde de Sabelspoort.\\+Door de luchtbrug uit 1954 werd de Sabelspoort een onderdeel van het [[huis_der_provincie|Huis der Provincie]]. De Provincie huurde de Sabelspoort.\\
  
 In 2005 vallen weer brokstukken van de poort naar beneden. In 2006 wordt gestart met de noodzakelijke renovatie, die in 2007 wordt afgerond. Ook nu neemt de Provncie een flink deel van de kosten op zich.\\ In 2005 vallen weer brokstukken van de poort naar beneden. In 2006 wordt gestart met de noodzakelijke renovatie, die in 2007 wordt afgerond. Ook nu neemt de Provncie een flink deel van de kosten op zich.\\
  
 In november van dat jaar neemt de Provincie Gelderland voor het symbolische bedrag van 1 euro de Sabelspoort over van de gemeente Arnhem.\\   In november van dat jaar neemt de Provincie Gelderland voor het symbolische bedrag van 1 euro de Sabelspoort over van de gemeente Arnhem.\\  
 +=== Verliefd op Arnhem === 
 +Deze aflevering van Verliefd op Arnhem gaat over dit gebouw: \\ 
 +{{ :dg_voa_dl_5_blz_60_sabelspoort.pdf |Vier stuivers voor een nieuwe gek in de Sabelspoort}} 
 +=== Arnhem voor eeuwig === 
 +In de rubriek "Arnhem voor eeuwig" van de Gelderlander beschrijft Peter Bloemendaal aan de hand van een oude foto het leven in Arnhem in vroeger dagen. Deze aflevering gaat over de Sabelspoort en andere vestingwerken:\\ 
 +{{ :dg_ave_20-10-19_sabelspoort.pdf |Sabelspoort heette in de volksmond Geckenpoort}}
 === Rijksmonument === === Rijksmonument ===
-De Sabelspoort is aangewezen als een Rijksmonument.\\ +De Sabelspoort is aangewezen als [[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/8351|rijksmonument]].\\ 
-Op de site [[https://rijksmonumenten.nl/monument/8351/sabelspoort/arnhem/|Rijksmonumenten.nl]] vind je meer informatie.\\+Op de site [[https://rijksmonumenten.nl/monument/8351/sabelspoort/arnhem/|Rijksmonumenten.nl]] vind je  ook veel foto’s.\\
 ===== Literatuur / websites ===== ===== Literatuur / websites =====
   * Sabelspoort, verbinding van heden en verleden, uitgave Provincie Gelderland   * Sabelspoort, verbinding van heden en verleden, uitgave Provincie Gelderland
sabelspoort.1592330046.txt.gz · Laatst gewijzigd: 2023/10/30 09:04 (Externe bewerking)

Paginahulpmiddelen

Tenzij anders vermeld valt de inhoud van deze wiki onder de volgende licentie: CC Attribution-Share Alike 4.0 International
CC Attribution-Share Alike 4.0 International Donate Powered by PHP Valid HTML5 Valid CSS Driven by DokuWiki