Gilde-Encyclopedie

Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen

Je bent hier: Startpagina » postkantoor
Spoor: • transformatie • burgerweeshuis • tuinbeelden • talma • modekwartier • borgardijnstraat • rozet • hepburn_audrey • leien_daken • schoolstraat
postkantoor

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie 		Vorige revisie
postkantoor [2020/08/25 17:17]
wim [Noordgevel] 		postkantoor [2025/08/13 20:44] (huidige)
wim [Buiten]
Regel 2: Regel 2:
 **Het oude postkantoor**\\ **Het oude postkantoor**\\
  
-Het postkantoor aan het Jansplein is een van de meest karakteristieke gebouwen in Arnhem. Het eerste deel van het neogotische, oorspronkelijk symmetrische, postkantoorgebouw met sterke invloeden van de zgn. Hanzegotiek, is ontworpen door de Rijksbouwmeester <autott plain> +Het postkantoor aan het Jansplein is een van de meest karakteristieke gebouwen in Arnhem.\\ 
-  <content>C.H. Peters</content> +Het eerste deel van het oorspronkelijk symmetrische, postkantoorgebouw is ontworpen door de Rijksbouwmeester <autott plain><content>C.H. Peters</content><tip>Uit wikipedia: In 1876 werd Peters benoemd tot Rijksbouwkundige voor de Gebouwen van Financiën. Zijn officiële taak werd het ontwerpen van post- en telegraafkantoren, waaraan sinds de invoering van de Postwet in 1870 een grote behoefte bestond. Zijn bureau – inmiddels als Rijksbouwmeester, was in het laatste kwart van de 19e eeuw verantwoordelijk voor het ontwerp van ongeveer veertig postkantoren. In eerste instantie zijn deze steeds uitgevoerd in de door Cuypers gepromote neogotische stijl met renaissance-invloeden. Geleidelijk liet hij zich steeds meer inspireren door de Groningse romanogotiek uit de 13e eeuw, wat vooral tot uiting kwam in met nissen versierde topgevels; de invloed van de renaissance nam af, al verdween deze nooit helemaal uit zijn werk. Het hoofdpostkantoor in Amsterdam uit 1895-1899 geldt als Peters' belangrijkste en meest extravagante bouwwerk. Enkele andere postkantoren van zijn hand zijn, naast dit kantoor, die van Deventer, Groningen, Haarlem en Leeuwarden. Ook het stationspostkantoor in Arnhem, nu te vinden in Klarendal, is een ontwerp van Peters.</tip> </autott> (1847-1932) en voltooid in 1889.\\ 
-  <tip>Uit wikipedia: In 1876 werd Peters benoemd tot Rijksbouwkundige voor de Gebouwen van Financiën. Zijn officiële taak werd het ontwerpen van post- en telegraafkantoren, waaraan sinds de invoering van de Postwet in 1870 een grote behoefte bestond. Zijn bureau – inmiddels als Rijksbouwmeester, was in het laatste kwart van de 19e eeuw verantwoordelijk voor het ontwerp van ongeveer veertig postkantoren. In eerste instantie zijn deze steeds uitgevoerd in de door Cuypers gepromote neogotische stijl met renaissance-invloeden. Geleidelijk liet hij zich steeds meer inspireren door de Groningse romanogotiek uit de 13e eeuw, wat vooral tot uiting kwam in met nissen versierde topgevels; de invloed van de renaissance nam af, al verdween deze nooit helemaal uit zijn werk. Het hoofdpostkantoor in Amsterdam uit 1895-1899 geldt als Peters' belangrijkste en meest extravagante bouwwerk. Enkele andere postkantoren van zijn hand zijn die van Deventer, Groningen, Haarlem en Leeuwarden. Ook het stationspostkantoor in Arnhem, nu te vinden in Klarendal, is een ontwerp van Peters.</tip> + 
-</autott> (1847-1932) en voltooid in 1889. +Het is opgetrokken in een neogotische stijl met sterke invloeden van de zgn. Hanzegotiek, gecombineerd met vormen uit de renaissance. Peters gaf in dit pand aan baksteen een hoofdrol; het is een juweel van baksteenarchitectuur.\\ 
 +De stijl waarin dit pand is opgetrokken, werd later bekend als postkantorengotiek.\\ 
 ===== Historie ===== ===== Historie =====
 De posterijen in Arnhem hebben een eeuwenlange voorgeschiedenis, die verbonden is aan de ontwikkeling van het Nederlandse postwezen in het algemeen maar nadrukkelijk ook aan de geschiedenis van het postkantoor aan het Jansplein in het bijzonder.\\  De posterijen in Arnhem hebben een eeuwenlange voorgeschiedenis, die verbonden is aan de ontwikkeling van het Nederlandse postwezen in het algemeen maar nadrukkelijk ook aan de geschiedenis van het postkantoor aan het Jansplein in het bijzonder.\\ 
Regel 14: Regel 15:
 ===== Wat is er te zien? ===== ===== Wat is er te zien? =====
 ==== Buiten ==== ==== Buiten ====
 +In de gevels van oranjerode [[lexicon#verblendsteen|verblendsteen]] zijn talloze en zeer fraaie sierelementen te ontdekken. Hiervoor is gebruik gemaakt van gele verblendsteen (boven de vensters), groene verglaasde baksteen (speklagen), verschillende soorten [[lexicon#profielsteen|profielstenen]] (omlijstingen van toegangen en vensters) en al dan niet geverfde terracotta (rond de voormalige klok bij de brievenbus, boven de linkeringang, boven de vensters).
 === Noordgevel === === Noordgevel ===
 De noordgevel was eerst 36 m lang en tot aan de top van het dak 19.5 m hoog; hij bestond aanvankelijk uit twaalf traveeën((Wat traveeën zijn lees je hier: https://www.joostdevree.nl/shtmls/travee.shtml)). Sinds de uitbreiding in 1908 bestaat het pand uit vijftien traveeën met een lengte van circa 40 m.\\ De noordgevel was eerst 36 m lang en tot aan de top van het dak 19.5 m hoog; hij bestond aanvankelijk uit twaalf traveeën((Wat traveeën zijn lees je hier: https://www.joostdevree.nl/shtmls/travee.shtml)). Sinds de uitbreiding in 1908 bestaat het pand uit vijftien traveeën met een lengte van circa 40 m.\\
Regel 28: Regel 30:
 De dakgoot wordt ondersteund door een uitstekende rondboogfries((Wat een fries is, lees je hier: https://www.joostdevree.nl/shtmls/fries.shtml; over de rondboogfries wordt hier informatie gegeven: https://www.joostdevree.nl/shtmls/rondboogfries.shtml)), gedecoreerd met schelpvormen.\\  De dakgoot wordt ondersteund door een uitstekende rondboogfries((Wat een fries is, lees je hier: https://www.joostdevree.nl/shtmls/fries.shtml; over de rondboogfries wordt hier informatie gegeven: https://www.joostdevree.nl/shtmls/rondboogfries.shtml)), gedecoreerd met schelpvormen.\\ 
  
-Op het derde, het zesde tot en met achtste en in het midden van het tiende en elfde fries is de dakgoot onderbroken. Hier zijn drie dakkapellen geplaatst.\\+Op het 3e, het 6e tot en met 8e en in het midden van het 10e en 11e fries is de dakgoot onderbroken. Hier zijn drie dakkapellen geplaatst.\\
 De middelste dakkapel bestaat uit  een grote topgevel met twee hoge, smalle ramen, die in drie trappen omhoog loopt. Iedere trap is gedecoreerd met een pinakel((Wat een pinakel is, lees je hier: https://www.joostdevree.nl/shtmls/pinakel.shtml)) aan de buitenzijde. In het midden van de bovenste trap staat een gebeeldhouwd leeuwtje.\\ De middelste dakkapel bestaat uit  een grote topgevel met twee hoge, smalle ramen, die in drie trappen omhoog loopt. Iedere trap is gedecoreerd met een pinakel((Wat een pinakel is, lees je hier: https://www.joostdevree.nl/shtmls/pinakel.shtml)) aan de buitenzijde. In het midden van de bovenste trap staat een gebeeldhouwd leeuwtje.\\
 Links en rechts van deze topgevel staan kleinere dakkapellen, op dezelfde wijze gedecoreerd, maar slechts in twee trappen oplopend.\\ Links en rechts van deze topgevel staan kleinere dakkapellen, op dezelfde wijze gedecoreerd, maar slechts in twee trappen oplopend.\\
Regel 35: Regel 37:
  
 Het gebouw is in rode baksteen uitgevoerd en heeft over de gehele lengte horizontale banden van groen-geglazuurde baksteen. Deze banden benadrukken de lengterichting. Om ook de verticaliteit, de hoogte van het gebouw duidelijk te maken, heeft de architect de lange smalle muurpijlers ontworpen. Ook het doorbreken van de dakgoot voor de plaatsing van de dakkapellen heeft dit doel. En ook de hoge, smalle vensters, de schoorstenen en het doorlopen van de muurpijlers in de pinakels.\\ Het gebouw is in rode baksteen uitgevoerd en heeft over de gehele lengte horizontale banden van groen-geglazuurde baksteen. Deze banden benadrukken de lengterichting. Om ook de verticaliteit, de hoogte van het gebouw duidelijk te maken, heeft de architect de lange smalle muurpijlers ontworpen. Ook het doorbreken van de dakgoot voor de plaatsing van de dakkapellen heeft dit doel. En ook de hoge, smalle vensters, de schoorstenen en het doorlopen van de muurpijlers in de pinakels.\\
 +
 +Naast de vensters, op de schalken ((Wat een schalk is, lees je hier: ((https://www.joostdevree.nl/shtmls/schalk.shtml)) ter hoogte van de bovenkant van de ramen zitten de 36 kleine terracotta aapjes. Zij verbeelden horen, zien en zwijgen: een onmisbare deugd voor een communicatiebedrijf!
 === Oostgevel === === Oostgevel ===
 De oostgevel bestaat uit zeven traveeën van dezelfde breedte als de noordgevel. De eerste vijf volgen de opbouw van de voorzijde.\\  De oostgevel bestaat uit zeven traveeën van dezelfde breedte als de noordgevel. De eerste vijf volgen de opbouw van de voorzijde.\\ 
Regel 46: Regel 50:
 ==== Binnen ==== ==== Binnen ====
 Het interieur was oorspronkelijk rijk versierd was met glas-in-loodramen, ribgewelf, kruisboogplafonds,  zuilengalerijen. Hiervan is vrijwel niets bewaard gebleven bij de diverse verbouwingen die hebben plaatsgevonden en door de verschillende bestemmingen die het gebouw na beëindiging van de functie als postkantoor heeft gekregen. Het interieur was oorspronkelijk rijk versierd was met glas-in-loodramen, ribgewelf, kruisboogplafonds,  zuilengalerijen. Hiervan is vrijwel niets bewaard gebleven bij de diverse verbouwingen die hebben plaatsgevonden en door de verschillende bestemmingen die het gebouw na beëindiging van de functie als postkantoor heeft gekregen.
-==== Ster op pad ==== 
-In de serie “Ster op pad” van RTV Arnhem heeft Ster van Kooten de architectuur in Arnhem behandeld. Rob Slepicka is daarbij vaak de deskundige verteller.\\ 
-In deze aflevering wordt (van 3:34 tot 9:05) het postkantoor behandeld. 
-{{youtube>gPPvroVjhj0?medium}}\\ 
 =====Wat is het weten waard?===== =====Wat is het weten waard?=====
 === Een bijzondere voorganger === === Een bijzondere voorganger ===
Regel 57: Regel 57:
 === Vertraging bij de bouw === === Vertraging bij de bouw ===
 Realisatie van het bouwplan liep vertraging op, omdat mej. S. d’Artillac Brill het hoofdgebouw van het huis Kellesteyn huurde en daarin een kleuterschool had gevestigd. Voor het einde van de huurtijd werd zij door de Staat verzocht het pand te verlaten en toen ontstonden er problemen. Zij eiste in 1886 een schadevergoeding van f 600. Deze schadevergoeding is overigens nooit betaald. Realisatie van het bouwplan liep vertraging op, omdat mej. S. d’Artillac Brill het hoofdgebouw van het huis Kellesteyn huurde en daarin een kleuterschool had gevestigd. Voor het einde van de huurtijd werd zij door de Staat verzocht het pand te verlaten en toen ontstonden er problemen. Zij eiste in 1886 een schadevergoeding van f 600. Deze schadevergoeding is overigens nooit betaald.
 +=== De latere uitbreiding ===
 +Oorspronkelijk stond naast het postkantoor een woonhuis. De Staat was in 1883 vergeten dit woonhuis ook op te kopen. In 1905 kon de oorspronkelijk gedachte breedte alsnog worden gerealiseerd, toen het woonhuis rechts te koop werd aangeboden. De Staat kocht het op, sloopte het woonhuis, en bouwde vervolgens het deel van het postkantoor naast de rechter ingang, waarmee het pand de omvang kreeg die we vandaag de dag nog steeds kunnen zien.\\ 
 === Apenrots === === Apenrots ===
-In de volksmond werd het gebouw na de oplevering wel de ‘apenrots’ genoemd. Die naam heeft het te danken aan de gehurkte terracotta aapjes, die te zien zijn op de hoeken van de zuilen naast de vensters, op de schalken((Wat een schalk is, lees je hier: https://www.joostdevree.nl/shtmls/schalk.shtml)) ter hoogte van de bovenkant van de ramen.\\+In de volksmond werd het gebouw na de oplevering wel de ‘apenrots’ genoemd. Die naam heeft het uiteraard te danken aan de aapjes op de gevel.\\ 
 === Een prachtig pand voor een boekhandel === === Een prachtig pand voor een boekhandel ===
 Nadat in 2004 Elizen Vastgoed BV uit Twello eigenaar van het gebouw was geworden is in 2009 boekhandel Selexyz Dekker van de Vegt erin gevestigd, later Polare (ontstaan bij een fusie tussen Selexyz en De Slegte). In die periode was tevens een filiaal van La Place in het pand gehuisvest.\\  Nadat in 2004 Elizen Vastgoed BV uit Twello eigenaar van het gebouw was geworden is in 2009 boekhandel Selexyz Dekker van de Vegt erin gevestigd, later Polare (ontstaan bij een fusie tussen Selexyz en De Slegte). In die periode was tevens een filiaal van La Place in het pand gehuisvest.\\ 
Regel 68: Regel 70:
 In mei 2017 opende ’t Taphuys, er haar deuren. Een horecagelegenheid waar men zelf bier of wijn kan tappen of schenken.\\ In mei 2017 opende ’t Taphuys, er haar deuren. Een horecagelegenheid waar men zelf bier of wijn kan tappen of schenken.\\
 === Rijksmonument === === Rijksmonument ===
-Dit pand is aangewezen als rijksmonument.\\ +Dit pand is aangewezen als [[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/8330|rijksmonument]].\\ 
-Op de site [[https://rijksmonumenten.nl/monument/8330/postkantoor/arnhem/|Rijksmonumenten.nl]] vind je meer informatie.\\+Op de site [[https://rijksmonumenten.nl/monument/8330/postkantoor/arnhem/|Rijksmonumenten.nl]] vind je foto's.\\
 === Verliefd op Arnhem === === Verliefd op Arnhem ===
 Deze afleveringen van Verliefd op Arnhem gaan over dit gebouw: \\ Deze afleveringen van Verliefd op Arnhem gaan over dit gebouw: \\
postkantoor.1598368651.txt.gz · Laatst gewijzigd: 2023/10/30 09:04 (Externe bewerking)

Paginahulpmiddelen

Tenzij anders vermeld valt de inhoud van deze wiki onder de volgende licentie: CC Attribution-Share Alike 4.0 International
CC Attribution-Share Alike 4.0 International Donate Powered by PHP Valid HTML5 Valid CSS Driven by DokuWiki