Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
joden_in_arnhem [2021/08/10 10:56] wim |
joden_in_arnhem [2024/12/24 15:57] (huidige) wim |
||
---|---|---|---|
Regel 14: | Regel 14: | ||
Pas met de komst van de Franse bezetters, begin 19e eeuw, raakten de Joden meer geëmancipeerd.\\ | Pas met de komst van de Franse bezetters, begin 19e eeuw, raakten de Joden meer geëmancipeerd.\\ | ||
- | De geschiedenis van de huidige Joodse gemeente in Arnhem begint pas in de 18de eeuw. | + | De geschiedenis van de huidige Joodse gemeente in Arnhem begint pas in de 18e eeuw. |
Enkele tabaksfabrikanten en -handelaren vestigden zich toen met instemming van het stadsbestuur in Arnhem, Jacob Ezechiels Cohen, stammend uit een bekende Amersfoortse familie van Joodse kooplieden, en de broers Samuel en Izaak Palache alias van der Zee. Deze laatste twee kregen in 1705 toestemming van het stadsbestuur een tabaksspinnerij op te richten mits daar ook christenen werkzaam mochten zijn.\\ | Enkele tabaksfabrikanten en -handelaren vestigden zich toen met instemming van het stadsbestuur in Arnhem, Jacob Ezechiels Cohen, stammend uit een bekende Amersfoortse familie van Joodse kooplieden, en de broers Samuel en Izaak Palache alias van der Zee. Deze laatste twee kregen in 1705 toestemming van het stadsbestuur een tabaksspinnerij op te richten mits daar ook christenen werkzaam mochten zijn.\\ | ||
Regel 60: | Regel 60: | ||
**Beth Mikloth Lezikno** | **Beth Mikloth Lezikno** | ||
een Joods bejaardenhuis, | een Joods bejaardenhuis, | ||
- | Het bestond uit zeven huisjes en een eet- en ontvangszaal.\\ | + | Het bestond uit zeven huisjes en een eet- en ontvangstzaal.\\ |
In 1900 verhuisde de instelling naar de Markt.\\ | In 1900 verhuisde de instelling naar de Markt.\\ | ||
- | Met de razzia van 10 december 1942 werden de zestig bewoners en twintig Joodse personeelsleden gedeporteerd. De enige overlevende van het Beth Miklot LeZikno | + | Met de razzia van 10 december 1942 werden de zestig bewoners en twintig Joodse personeelsleden gedeporteerd. De enige overlevende van het Beth Mikloth Lezikno |
In 1960 werd aan de Beekstraat het Joodse verzorgingshuis Beth Zikna geopend.\\ | In 1960 werd aan de Beekstraat het Joodse verzorgingshuis Beth Zikna geopend.\\ | ||
Regel 74: | Regel 74: | ||
huidige Museum Arnhem. Deze begraafplaats was in gebruik tot 1827. Er zijn daar nog enkele grafzerken te zien. De meest bekende daarvan is die van Nathan de Bruin, die te Arnhem werd geboren en er ook stierf. Hij was getrouwd met Jetje Hijman van Minden. Hij overleed op 29 december 1827 om 10.00 uur in zijn huis in de Oeverstraat op 85-jarige leeftijd. En hoewel al op 25 april 1827 bij raadsbesluit grond was aangewezen voor een nieuw kerkhof, De Valk, werd Nathan nog op de oude plek begraven.\\ | huidige Museum Arnhem. Deze begraafplaats was in gebruik tot 1827. Er zijn daar nog enkele grafzerken te zien. De meest bekende daarvan is die van Nathan de Bruin, die te Arnhem werd geboren en er ook stierf. Hij was getrouwd met Jetje Hijman van Minden. Hij overleed op 29 december 1827 om 10.00 uur in zijn huis in de Oeverstraat op 85-jarige leeftijd. En hoewel al op 25 april 1827 bij raadsbesluit grond was aangewezen voor een nieuw kerkhof, De Valk, werd Nathan nog op de oude plek begraven.\\ | ||
Daarna werd de begraafplaats **De Valk** ingericht (1827-1858), | Daarna werd de begraafplaats **De Valk** ingericht (1827-1858), | ||
- | In de periode van 1858 tot 1866 was er ook een begraafplaats in gebruik aan het huidige Talmaplein | + | In de periode van 1858 tot 1866 was er ook een begraafplaats in gebruik aan het huidige Talmaplein, **[[begraafplaats_odl|Onder de Linden]]**.\\ |
In 1864 werd het joodse gedeelte van begraafplaats **Moscowa** aangelegd. Na de ruiming van de De Valk en Onder de Linden werden de resten naar Moscowa overgebracht. Deze begraafplaats is nog steeds in gebruik.\\ | In 1864 werd het joodse gedeelte van begraafplaats **Moscowa** aangelegd. Na de ruiming van de De Valk en Onder de Linden werden de resten naar Moscowa overgebracht. Deze begraafplaats is nog steeds in gebruik.\\ | ||
Regel 117: | Regel 117: | ||
De Ridders van Gelre hebben de Joden in Gelderland behandeld. | De Ridders van Gelre hebben de Joden in Gelderland behandeld. | ||
{{youtube> | {{youtube> | ||
+ | ====Jodenbuurt en Jodenhoek==== | ||
+ | In het gebied van en om de 7 Straatjes lagen altijd wel (vrijwel) alle Joodse gebouwen. Bovendien woonden daar veel Joden.\\ | ||
+ | Daarom werd het gebied van de 7 Straatjes wel de Jodenbuurt genoemd en het gebied van de Kerkstraat, de Bentinckstraat en de Wielakkerstraat de Jodenhoek\\. | ||
==== Sefardische en Asjkenazische Joden ==== | ==== Sefardische en Asjkenazische Joden ==== | ||
Regel 132: | Regel 134: | ||
De Portugese en Hoogduitse Joden brachten zeer verschillende culturele achtergronden mee. Zij spraken een verschillende taal en vormden ook in sociaal opzicht verschillende groepen. Voor de buitenwacht telde echter voornamelijk hun gemeenschappelijke religie en werden ze als één (geloofs)gemeenschap gezien.\\ | De Portugese en Hoogduitse Joden brachten zeer verschillende culturele achtergronden mee. Zij spraken een verschillende taal en vormden ook in sociaal opzicht verschillende groepen. Voor de buitenwacht telde echter voornamelijk hun gemeenschappelijke religie en werden ze als één (geloofs)gemeenschap gezien.\\ | ||
De Sefardische Joden stonden in West-Europa vaak meer in aanzien dan de Asjkenazim, de Joden uit Oost-Europa. De Sefardim speelden een rol in bankwezen en wetenschap. Een aantal van hen werd in de adelstand verheven.\\ | De Sefardische Joden stonden in West-Europa vaak meer in aanzien dan de Asjkenazim, de Joden uit Oost-Europa. De Sefardim speelden een rol in bankwezen en wetenschap. Een aantal van hen werd in de adelstand verheven.\\ | ||
+ | ===== Literatuur / Websites ===== | ||
+ | * Margo Klijn: De stille slag, Joodse Arnhemmers 1933 en 1945 (uitgeverij Van Gruting)\\ | ||
+ | * [[https:// | ||
+ | * [[https:// | ||
+ | |||