Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
eusebiuskerk [2024/12/31 17:25] wim [Zuidportaal] |
eusebiuskerk [2025/02/28 15:04] (huidige) wim [Praalgraf van Karel van Egmond, Hertog van Gelre] |
||
---|---|---|---|
Regel 9: | Regel 9: | ||
Sinds het voorjaar 2018 zijn glazen balkons aan oost- en westzijde van de toren aangebracht op 60 m hoogte. | Sinds het voorjaar 2018 zijn glazen balkons aan oost- en westzijde van de toren aangebracht op 60 m hoogte. | ||
- | ==== Historie ==== | + | ===== Historie |
In het oudste document waarin Arnhem wordt vermeld, een goederenlijst uit 893 na Christus van het klooster in Prüm, is sprake van een kerk. De exacte locatie van deze kerk is onbekend, maar vermoed wordt dat die gelegen heeft in de directe omgeving van de (latere) Sint Maartenskerk.\\ | In het oudste document waarin Arnhem wordt vermeld, een goederenlijst uit 893 na Christus van het klooster in Prüm, is sprake van een kerk. De exacte locatie van deze kerk is onbekend, maar vermoed wordt dat die gelegen heeft in de directe omgeving van de (latere) Sint Maartenskerk.\\ | ||
Regel 99: | Regel 99: | ||
Bernard Grothues is de maker van dit vers.\\ | Bernard Grothues is de maker van dit vers.\\ | ||
- | === Zuidportaal==== | + | ==== Zuidportaal==== |
Het zuidportaal dateert uit het 2e decennium van de 16e eeuw.\\ | Het zuidportaal dateert uit het 2e decennium van de 16e eeuw.\\ | ||
Boven de zuidingang zijn vier beelden te zien:\\ | Boven de zuidingang zijn vier beelden te zien:\\ | ||
Regel 106: | Regel 106: | ||
Aan de andere kant van het venster staat **Christoffel**. Op advies van een kluizenaar hielp hij reizigers bij het oversteken van een wild stromende rivier. Op een dag moest hij een kind de rivier over helpen, maar tijdens de oversteek werd het kind ondraaglijk zwaar. Eenmaal aan de overkant gekomen vertelde het kind hem dat hij zojuist Christus met alle zonden van de wereld had gedragen. Hij is te herkennen aan zijn wandelstok en een kind op zijn schouder. Hij is de belangrijkste patroonheilige van de reizigers en pelgrims.\\ | Aan de andere kant van het venster staat **Christoffel**. Op advies van een kluizenaar hielp hij reizigers bij het oversteken van een wild stromende rivier. Op een dag moest hij een kind de rivier over helpen, maar tijdens de oversteek werd het kind ondraaglijk zwaar. Eenmaal aan de overkant gekomen vertelde het kind hem dat hij zojuist Christus met alle zonden van de wereld had gedragen. Hij is te herkennen aan zijn wandelstok en een kind op zijn schouder. Hij is de belangrijkste patroonheilige van de reizigers en pelgrims.\\ | ||
Het laatste beeld, uiterst rechts, is dat van diaken **Stefanus**. Stefanus was diepgelovig en was de eerste diaken die werd aangesteld door de apostelen om de aalmoezen eerlijk te verdelen onder de weduwen. Hij stierf door steniging nadat hij de hogepriester en de hoge raad had beschuldigd van de moord op Christus. Hij is hier te herkennen aan de kledij van de diaken, genaamd de dalmatiek, in zijn rechterhand de martelaarspalm en in zijn linkerhand een steen.\\ | Het laatste beeld, uiterst rechts, is dat van diaken **Stefanus**. Stefanus was diepgelovig en was de eerste diaken die werd aangesteld door de apostelen om de aalmoezen eerlijk te verdelen onder de weduwen. Hij stierf door steniging nadat hij de hogepriester en de hoge raad had beschuldigd van de moord op Christus. Hij is hier te herkennen aan de kledij van de diaken, genaamd de dalmatiek, in zijn rechterhand de martelaarspalm en in zijn linkerhand een steen.\\ | ||
- | Bij deze beelden moet worden opgemerkt dat de beelden die daar oorspronkelijk stonden, na de oorlog zwaar gehavend zijn weggehaald en dat er maar één nog enigszins bewaard beeld naar het Gemeentemuseum is overgebracht (en daar niet meer te vinden is). De huidige beelden zijn - voor zover mogelijk - naar de oude gemodelleerd. | + | Bij deze beelden moet worden opgemerkt dat de beelden die daar oorspronkelijk stonden, na de oorlog zwaar gehavend zijn weggehaald en dat er maar één nog enigszins bewaard beeld naar het Gemeentemuseum is overgebracht (en daar niet meer te vinden is). De huidige beelden zijn - voor zover mogelijk - naar de oude gemodelleerd. |
==== Torenklok==== | ==== Torenklok==== | ||
Regel 143: | Regel 143: | ||
==== Gewelven ==== | ==== Gewelven ==== | ||
- | De ster- en netgewelven zijn het aanzien waard. | + | De ster- en netgewelven zijn het aanzien waard.\\ |
+ | Het vieringgewelf draagt de jaartallen 1529 en 1948; het jaar van de oorspronkelijke bouw en het jaar van de restauratie.\\ | ||
==== Preekstoel ==== | ==== Preekstoel ==== | ||
De neobarokke preekstoel stamt uit de eerste helft van de 19e eeuw en is afkomstig uit de rooms-katholieke St.Bonifatiuskerk te Dordrecht (In 1982 in bruikleen gekregen). Zolang er in de Eusebiuskerk kerkdiensten zijn, blijft die preekstoel er. Zodra er geen diensten meer zijn, zou de preekstoel weer terug moeten naar Dordrecht (opgehaald door ‘de kerk’).\\ | De neobarokke preekstoel stamt uit de eerste helft van de 19e eeuw en is afkomstig uit de rooms-katholieke St.Bonifatiuskerk te Dordrecht (In 1982 in bruikleen gekregen). Zolang er in de Eusebiuskerk kerkdiensten zijn, blijft die preekstoel er. Zodra er geen diensten meer zijn, zou de preekstoel weer terug moeten naar Dordrecht (opgehaald door ‘de kerk’).\\ | ||
Regel 151: | Regel 152: | ||
De beelden zijn gemaakt door Anthony Ziesenis, broer van Barthold: | De beelden zijn gemaakt door Anthony Ziesenis, broer van Barthold: | ||
- | Het topbeeld stelt koning David met zijn harp voor, zittend omdat de Lutherse kerk een relatief laag plafond had en het toenmalige Lutherse kerkbestuur perse een groter orgel wilde dan dat van de nieuwe kerk (bij de meeste orgels tref je een staande David aan).\\ | + | Het topbeeld stelt koning David met zijn harp voor, zittend omdat de Lutherse kerk een relatief laag plafond had en het toenmalige Lutherse kerkbestuur perse een groter orgel wilde dan dat van de Nieuwe Kerk (bij de meeste orgels tref je een staande David aan).\\ |
Naast David staan engelen met trompet en lauwerkrans.\\ | Naast David staan engelen met trompet en lauwerkrans.\\ | ||
- | Verder versieren Putti, mollige kinderfiguurtjes, | + | Verder versieren Putti, mollige kinderfiguurtjes, |
//Van’t geen Jan Bouwman gaf tot Opbouw dezer Kerk, Staat ook, tot eer van God, dit sierlyk Orgelwerk// | //Van’t geen Jan Bouwman gaf tot Opbouw dezer Kerk, Staat ook, tot eer van God, dit sierlyk Orgelwerk// | ||
Midden op het orgel staat een opengeslagen boek met op beide zijden de tekst “Evangelie”.\\ | Midden op het orgel staat een opengeslagen boek met op beide zijden de tekst “Evangelie”.\\ | ||
Regel 224: | Regel 225: | ||
**Onlangs gerestaureerd**\\ | **Onlangs gerestaureerd**\\ | ||
Voordat de tombe op zijn oude en nieuwe plek is neergezet, is hij gerestaureerd.\\ | Voordat de tombe op zijn oude en nieuwe plek is neergezet, is hij gerestaureerd.\\ | ||
- | Daarbij | + | Daarbij zijn fouten die in 1963 bij de opbouw in de kooromgang waren gemaakt (er waren panelen op de verkeerde plek terecht gekomen en op de ene plek waren te lange tussenstijltjes geplaatst, en op de andere plek te korte, met als gevolg dat het geheel schots en scheef in elkaar zat met grote voegen) hersteld ("de puzzel is opnieuw gelegd" |
- | De beschadigingen zijn niet allemaal gerestaureerd. De vele krassen en letters die mensen ongetwijfeld stiekem in het praalgraf hebben gezet zijn óók onderdeel van de geschiedenis van het 500-jaar oude object, en daarom ongemoeid gelaten.\\ | + | De beschadigingen |
+ | De kleurverschillen die ontstaan waren bij de restauratie na 1633, zijn bij deze restauratie flink kleiner geworden door de nieuwere delen met pigmenten te behandelen en minder doorzichtig te maken. De nieuwere delen zijn zoals dat heet ' | ||
**3d-model**\\ | **3d-model**\\ | ||
Regel 285: | Regel 287: | ||
Dit raam is gemaakt door de Arnhemse ' | Dit raam is gemaakt door de Arnhemse ' | ||
Toen die kerk in 1985 buiten gebruik werd gesteld en in 1990 gesloopt, werd het dankzij de Stichting tot Behoud Ramen Kleine Eusebius (een particulier initiatief) gered. Na restauratie door Bas Beckers werd het in september 1994 geplaatst in de Annakapel van de Eusebiuskerk.\\ | Toen die kerk in 1985 buiten gebruik werd gesteld en in 1990 gesloopt, werd het dankzij de Stichting tot Behoud Ramen Kleine Eusebius (een particulier initiatief) gered. Na restauratie door Bas Beckers werd het in september 1994 geplaatst in de Annakapel van de Eusebiuskerk.\\ | ||
- | ==== Vieringgewelf ==== | + | |
- | Het vieringgewelf draagt de jaartallen 1529 en 1948; het jaar van de oorspronkelijke bouw en van de restauratie. | + | |
==== Klokken en Carillon ==== | ==== Klokken en Carillon ==== | ||
In de toren hangt op 37 m hoogte het zevengelui, bestaande uit klokken, die in 36 tooncombinaties kunnen klinken.\\ | In de toren hangt op 37 m hoogte het zevengelui, bestaande uit klokken, die in 36 tooncombinaties kunnen klinken.\\ |