Gilde-Encyclopedie

Deze pagina is alleen-lezen. Je kan de broncode bekijken maar niet veranderen. Neem contact op met de beheerder als je denkt dat dit niet klopt.
====== Spijkerstraat 49 ======
Dit gebouw is in 1912 gebouwd in opdracht van de gemeente Arnhem als de openbare lagere school nr. XIX.\\
In 1924 verhuisde School XIX; daarna gaf het gebouw tot het einde van de jaren 70 onderdak aan School nr. V en werd toen Spijkerschool genoemd.\\
In de jaren tachtig was er de circusschool van Joe Andy, een in zijn tijd zeer bekende variétéartiest, in gevestigd, en toen hij vertrokken was Theater Pardoes.\\
Sinds 1996 is in de voormalige gymzaal het Hof-theater gevestigd en zijn de overige ruimten verhuurd aan kunstenaars door SLAK.\\ 
Het ontwerp is van de adjunct-directeur van de Dienst Gemeentewerken Gerrit Versteeg, die eerder ook de HBS aan de Schoolstraat had gebouwd.\\
===== Wat is er te zien? =====
==== Buiten ====
De school is in een L-vorm gebouwd, waarbij de twee vleugels het op de straathoek gelegen schoolplein omsluiten.\\
De hogere vleugel bevat tien klaslokalen, in de lagere vleugel bevindt zich de voormalige gymnastiekzaal.\\
De lokalen zijn niet naar het schoolplein gericht maar naar de schooltuin aan de achterzijde. Daardoor zouden de leerlingen niet zo snel afgeleid worden en konden de borstweringen opvallend laag worden gehouden voor deze tijd. Aan het schoolplein liggen de gangen met de wc’s. \\

Op het punt waar de twee vleugels bij elkaar komen en aan de uiteinden van die vleugels bevinden zich torenachtige bouwsels.\\

Er zijn 2 speelplaatsen. Het schoolplein vóór de school en op het dak van de gymnastiekzaal. Een voor de jongens en een voor de meisjes.\\
=== De architectuurstijl ===
De school is gebouwd in de stijl van het rationalisme met invloeden van Berlage.\\
De architectuur is zakelijk, strak en functioneel, met zware bakstenen gevels en decoratieve blokken en banden. Hardstenen elementen markeren de uit constructief oogpunt gezien belangrijke punten.\\
=== De gevels ===
De gevels van de lokalenvleugel aan straat- en schoolpleinzijde worden afgesloten met een verspringende, kanteelachtige rand van hardstenen blokken. Deze hardstenen band wordt beëindigd door een uitspringende hardstenen rand die rust op eveneens uitspringende sober bewerkte hardstenen blokken. Deze is hoog boven de groepen van drie vensters en laag boven de tussenliggende muurdelen met de wc-raampjes.\\
De vensters zijn afgesloten door hardstenen onder- en bovendorpels.\\
Tussen elke drie vensters bevinden zich telkens twee smalle 2-ruits wc-raampjes, die op de eerste bouwlaag aan de bovenzijde zijn voorzien van een verdiept liggende strook siermetselwerk, waarvan de hoogte gelijk is aan die van de grote vensters.\\

De gevel van de gymzaal / het theater wordt in drie traveeën verdeeld door licht naar voren springende muurdammen, die boven het dak van de gymzaal uitsteken en zo de hekposten vormen voor de (geornamenteerde) smeedijzeren hekwerken die dit dak omgeven.\\
Boven de kozijnen bevinden zich bewerkte lambrekijnen.\\
De terug liggende delen en de hogere muurdammen worden afgesloten door hardstenen randen.\\
=== De torens ===
De toren aan de kant van de Spijkerstraat heeft vanaf de eerste bouwlaag inspringende hoeken, aan de onderkant voorzien van een hardstenen blok. De afsluitende hardstenen rand aan de bovenkant springt op de hoeken omhoog. Het vooruitspringend portiek staat tussen twee met hardstenen platen en blokken bekroonde muurdammen; het rust op hardstenen neuten en wordt afgesloten door een brede houten latei. 

De hoektoren van de gymzaal heeft een afgeronde zuidwestelijke hoek; de afronding loopt van boven naar beneden uit op een hardstenen blok ter hoogte van de onderdorpels van de vensters. In de borstwering boven op de toren bevinden zich resp. acht en vier smalle, op schietgaten lijkende openingen; de openingen bezitten aan de onderzijde een hardstenen dorpel, terwijl de bovenzijde is opgenomen in de hardstenen rand die de gevels afsluit. Deze hardstenen rand is laag boven de "schietgaten" en hoger op de hoeken. De rand is op dezelfde wijze gedetailleerd als bij de lokalenvleugel. In de zuidgevel van de toren bevinden zich drie smalle langwerpige vensteropeningen, waarin zich weer wc-raampjes bevinden met daarboven siermetselwerk.\\ 
=== Een zonnewijzer en een klok ===
In de middentoren en de rechter toren zijn resp. een zonnewijzer en een klok in <autott plain> <content>sectiel aardewerk</content> <tip> Bij sectiel aardewerk zijn de tegels niet gebonden aan een strenge, vierkante vorm, maar zien zij eruit als onregelmatige puzzelstukken die sierlijk meebuigen met de contouren van de afgebeelde figuren; het lijkt op glas-in-lood in keramische vorm. </tip> </autott> aangebracht.\\ 
De klok is te zien aan de zuid- en de westkant van de toren en bestaat uit vierkante plaquettes met ronde wijzerplaten; de vier hoeken buiten de ronde wijzerplaten zijn gevuld met medaillons waarop "Anno 1912" is te lezen.\\
=== Terracotta reliëfs ===
Op de gevels van de lokalenvleugel zijn tussen de grote vensters van de eerste en de tweede bouwlaag terracotta reliëfs met voorstellingen van kinderspelen te vinden; van links naar rechts - aan het schoolplein - bokspringen, touwtje springen, overlopertje en diabolo en - aan de Spijkerstraat - hoepelen en balspel.\\
De reliëfs zijn vervaardigd door <autott plain> <content>W.C. Brouwer</content> <tip>Willem Coenraad Brouwer (1877 – 1933) was een Nederlandse keramist en beeldhouwer. Hij maakte (ook) bouwaardewerk en tuinkeramiek, bijvoorbeeld het architecturale keramiek van het Vredespaleis in Den Haag. Hij wordt beschouwd als vernieuwer op dit gebied. Hij werkte samen met architecten als Berlage, Oud, Dudok en Wils. </tip> </autott>.\\ 
==== Binnen ====
De theaterzaal heeft een ouderwets lijstentoneel met rode velours gordijnen en een open balkon met twee houten trappen. Er is een bar achterin de zaal en in het middenvak staan cafétafeltjes en stoeltjes voor het publiek.\\

In de lokalenvleugel is van alles bewaard gebleven, zoals de granieten bordestrap met twee armen, de leuning van siersmeedwerk met houten handlijst, de d.m.v. koperen ringen aan de muur bevestigde houten handlijst, blauwgrijze betegeling en tongewelf in de vestibules, terrazzovloeren met randen van groene en witte tegeltjes, segmentgewelven, houten balkenplafonds, paneeldeuren met ruitjes en w.c's met oorspronkelijke betegeling en urinoirs op de gangen, een aantal oorspronkelijke lampen en vaste kasten met paneeldeuren met ruitjes in de lokalen en rolluikkasten voor de vensters in de lerarenkamer en een houten bordestrap met bewerkte trappalen in de klokkentoren.\\
===== Wat is het weten waard? =====
===Sloppen gesloopt===
De school is gelegen op de hoek van de Spijkerstraat en de [[boekhorstenstraat|Boekhorstenstraat]], waar zij gebouwd kon worden na de sloop van enkele tientallen krotwoningen, die op deze plaats stonden. Een dergelijke sanering op kleine schaal kwam in Arnhem bij de bouw van openbare gebouwen meer voor. Het gebeurde ook bij de bouw van de H.B.S. aan de Schoolstraat.\\
Opvallend is dat zo voor scholen (en kerken) ruimte moest worden gecreëerd; in de oorspronkelijke opzet van de wijk was daarin niet voorzien!\\
===SLAK===
Dit Rijksmonument is in 2007 gekocht door [[slak|SLAK]] en is in 2011 helemaal gerestaureerd (SLAK huurde het pand daarvoor van de gemeente). Het is het eerste grote atelierpand in Arnhem.\\
Vanaf begin jaren zeventig zijn in de voormalige school acht ateliers gevestigd. De ateliers zijn verhuurd aan diverse schilders, een edelsmid en fotografen. Daarnaast maakt een atelierwoning deel uit van het gebouw.\\ 

===Rijksmonument===
Dit pand is aangewezen als [[https://rijksmonumenten.nl/monument/516935/school-xix-school-v/arnhem/|rijksmonument]].\\

===Gymzaal verbouwd tot theater===
De voormalige gymnastiekzaal is verbouwd tot theaterzaal van [[boekhorstenstraat_58|Theater Het Hof]]. Bewaard gebleven zijn enkele terrazzovloeren en paneeldeuren met ruitjes. In de grote zaal herinneren bevestigingspunten voor ringen e.d. nog aan de vroegere functie.\\

===Belgische vluchtelingen===
Tijdens Wereldoorlog I heeft de school gediend als opvang voor Belgische vluchtelingen.\\
Gilde-Encyclopedie

Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen

Paginahulpmiddelen
