Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
schoolstraat_33 [2021/02/06 17:57] wim |
schoolstraat_33 [2023/11/04 09:46] (huidige) wim |
||
---|---|---|---|
Regel 1: | Regel 1: | ||
====== Lorentz-HBS ====== | ====== Lorentz-HBS ====== | ||
- | **Schoolstraat | + | **Schoolstraat |
+ | |||
+ | De Lorentz H.B.S. is gebouwd in 1904-1905 naar een ontwerp van G. Versteeg, adjunct-directeur van de Dienst Gemeentewerken, | ||
===== Wat is er te zien? ===== | ===== Wat is er te zien? ===== | ||
- | ====Ster op pad==== | + | ====Buiten==== |
- | In de serie “Ster | + | De voorgevel is symmetrisch opgebouwd en bestaat uit een middenrisaliet en aan weerszijden 3 traveeën.\\ |
- | In deze aflevering wordt dit gebouw | + | Hij is opgetrokken in rode baksteen, gemetseld in staand verband, en zeer gedetailleerd met rijke versieringen en met gebruikmaking van verschillende luxe materialen.\\ |
- | {{youtube>Wg-dmIvxArs? | + | ===De middenrisaliet=== |
+ | De middenrisaliet is tot ca. 2m. hoogte bekleed met platen van roze-rood **Noors graniet**. \\ | ||
+ | De ingangspartij is uitgevoerd in hetzelfde materiaal, en de deuropening is afgesloten door granieten lateien.\\ | ||
+ | Ook de twee kleine rechthoekige vensters waardoor de ingangspartij wordt geflankeerd, | ||
+ | De vensters | ||
+ | |||
+ | De vensters op de eerste verdieping zijn gescheiden door geprofileerde bakstenen <autott plain> < | ||
+ | Ook tussen de bovenlichten bevinden zich penanten van baksteen, die onder en boven beëindigd worden door zandstenen blokjes. \\ | ||
+ | Boven de penanten zijn zandstenen consoles geplaatst die de overstekende bakgoot dragen.\\ | ||
+ | De zandstenen elementen zijn geornamenteerd.\\ | ||
+ | |||
+ | De dubbele houten paneeldeur is voorzien van ruitjes, smeedijzeren roosters en sierbeslag.\\ | ||
+ | |||
+ | Boven de ingangspartij is een dubbele ijzeren klok geplaatst.\\ | ||
+ | Boven de vensters zijn twee wapenschilden van de provincie Gelderland en de stad Arnhem aangebracht, | ||
+ | |||
+ | In de hoeken van de risaliet bevinden zich aan iedere zijde twee boven elkaar geplaatste hoekvensters, | ||
+ | ===De andere traveeën=== | ||
+ | Tussen de traveeën en op de hoeken zijn tot boven de gevel doorgestoken muur- en hoekdammen gemaakt, ook met een zandstenen bekroning.\\ | ||
+ | |||
+ | Tussen die muur- en hoekdammen bevinden zich ruim overstekende, | ||
+ | |||
+ | In de muurdammen bevinden zich op goothoogte zandstenen afwaterings-openingen met geornamenteerde zinken vergaarbakken en hemelwaterafvoeren ervoor.\\ | ||
+ | |||
+ | De vensters op de begane grond bezitten een granieten onderdorpel, | ||
+ | |||
+ | Ook hier tussen de vensteropeningen geprofileerde bakstenen penanten, die boven en onder eindigen in geornamenteerde zandstenen blokjes. | ||
+ | |||
+ | De lateien boven de vensters zijn van roodbruin **< | ||
+ | De Jarraboom behoort tot het geslacht Eucalyptus (ook wel bekend onder de naam “gomboom”) | ||
+ | Het hout is lastig te verwerken door zijn buitengewone hardheid. | ||
+ | De naam Jarrahout is overgenomen | ||
+ | |||
+ | ===En verder=== | ||
+ | Op de hele gevel bevinden zich ter hoogte | ||
+ | |||
+ | Voor de school staat een monumentaal hekwerk, dat bestaat uit gemetselde hekpijlers met een geornamenteerde bekroning van roze graniet, waartussen zich muurtjes bevinden met ezelsruggen, | ||
+ | Op de muurtjes staan geornamenteerde smeedijzeren hekwerken. | ||
+ | Ook op de dakrand staan fraaie hekken.\\ | ||
+ | |||
+ | ===8 meter achter de rooilijn=== | ||
+ | Versteeg moest woekeren met de ruimte. De straat | ||
+ | Versteeg vond de Schoolstraat ook niet breed genoeg (tien meter) om de voorgevel in deze smalle straat een rol van betekenis te kunnen geven in het stadsbeeld. Hij plaatste daarom de school acht meter terug.\\ | ||
+ | Ondanks | ||
+ | De aan de linkerzijde aangebouwde conciërgewoning links staat wel in de rooilijn, waardoor het geheel weer aansluit bij de naastliggende bebouwing.\\ | ||
+ | ====Binnen==== | ||
+ | ===Het trappenhuis=== | ||
+ | In het centrale trappenhuis. Het trappenhuis bevindt zich een monumentale trap van het type <autott plain> < | ||
+ | In het verlengde van de enkele traparm leidt vanaf het bordes, tussen gemetselde borstweringen een trap naar het handtekenlokaal in de achterbouw.\\ | ||
+ | |||
+ | Het trappenhuis wordt omgeven door met segmentboogarcades afgesloten galerijen.\\ | ||
+ | De bogen en pijlers zijn voorzien van gebeeldhouwde aanzetstenen, | ||
+ | |||
+ | De enkele traparmen worden overspannen door een korfboog op de begane grond en een segmentboog op de verdieping.\\ | ||
+ | Onder de traparmen bevinden zich doorgangen naar de achterbouw, die worden afgesloten met een vlakke liggende ellipsboog. | ||
+ | Het portaal van de hoofdingang bezit een segmenttongewelf.\\ | ||
+ | Rondboogvormig afgesloten openingen geven toegang tot de gangen, waaraan beide zijden lokalen liggen, die bereikbaar zijn via segmentboogvormig gesloten deuropeningen.\\ | ||
+ | |||
+ | De binnenmuren zijn tot 1,75m. hoogte opgetrokken uit witte verglaasde Silesische steen.\\ Hierboven zijn de wanden en gewelven in de vestibules en trappenhuizen geheel of gedeeltelijk bekleed met roomkleurige witte verblendsteen met toepassing van Obernkirchener zandsteen voor gewelf-, aanzetstenen en lateien.\\ | ||
+ | |||
+ | De traptreden en bordesplaten zijn van Beiers graniet, waarbij de treden van de twee traparmen aan de muurzijde zijn ingemetseld en worden ondersteund door granieten consoles.\\ | ||
+ | |||
+ | Alle inwendige hoeken van wanden, vloeren en gewelven zijn hol bewerkt en alle uitwendige hoeken rond afgewerkt.\\ | ||
=====Wat is het weten waard?===== | =====Wat is het weten waard?===== | ||
- | ==== Kantstrook | + | ===De HBS=== |
+ | De eerste gemeentelijke <autott plain> < | ||
+ | Omdat het schoolgebouw te klein was geworden, besloot de gemeenteraad in 1904 haar te verplaatsen naar deze locatie in de Schoolstraat. (Voor het alternatief tussen de Sonsbeeksingel en de Steijnstraat werd niet gekozen omdat het bouwen op die (ruimere) locatie Fl 22.000 duurder zou zijn).\\ | ||
+ | |||
+ | Vlak na de tweede wereldoorlog werd de HBS vernoemd naar oud-leerling, | ||
+ | ==Van toen naar nu== | ||
+ | In 1968, toen de Mammoetwet in werking trad, fuseerden de Lorentz HBS-B met andere scholen tot een nieuwe mavo-, havo- en vwo-school die de naam Lorentz Scholengemeenschap (LSG) kreeg. De Lorentz-HBS verhuisde toen naar het gebouw aan de Apeldoornseweg 210a met als dependance de Witte Villa in Park Sonsbeek.\\ | ||
+ | In 1980-81 is de school van Arnhem Noord naar de Groningensingel in Arnhem Zuid verhuisd en vervolgens in 2020 naar een nieuwe locatie aan de Metamorfosenallee naast Station Arnhem Zuid, dichtbij de internationale school Rivers. | ||
+ | |||
+ | ===En hoe verder met het gebouw aan het Willemsplein? | ||
+ | Na verhuizing van de HBS naar de Schoolstraat betrok de driejarige HBS (later de vijfjarige HBS-A) het oude gebouw. Deze HBS-A werd later omgedoopt in Thorbecke-lyceum en vertrok zelf weer in 1959 uit het gebouw aan het Willemsplein. Daarna maakte dit historische gebouw uiteindelijk plaats voor de [[aku-fontein|AKU-fontein]]. | ||
+ | |||
+ | ===Bekende leerlingen=== | ||
+ | Toen de school nog aan het Willemsplein was gevestigd, heeft Lorentz (1853-1928) er op school gezeten.\\ | ||
+ | |||
+ | In dit gebouw aan de Schoolstraat is de grafisch kunstenaar M.C. Escher (1898-1972) op school geweest.\\ | ||
+ | Escher heeft zich in zijn werk bij verschillende kunstwerken laten inspireren door het centrale trappenhuis van de school met zijn arcades en granieten traptreden.\\ | ||
+ | Op de website van [[https:// | ||
+ | ===Gebruik nu=== | ||
+ | Het gebouw is ingericht voor kamerverhuur aan studenten. Er zijn woonkeukens die de studenten gebruiken om te eten of met elkaar te relaxen.\\ | ||
+ | |||
+ | ===De versieringen=== | ||
+ | Het gebouw is rijk geornamenteerd door gerenommeerde kunstenaars en bedrijven.\\ | ||
+ | De versieringen op de Jarrahouten lateien en de zandstenen aanzetstukken zijn gemaakt door de Amsterdamse beeldhouwer M.J. (Rien) Hack, die in de laatste jaren van de 19de eeuw verbonden was geweest aan het atelier van De Bazel en Lauweriks.\\ | ||
+ | Vrijwel al het siersmeedwerk is gemaakt door de Firma Braat in Delft, de firma die in Arnhem ook de Zwanenbrug in het Sonsbeekpark heeft gemaakt.((Meer informatie over de Firma Braat is te vinden op [[http:// | ||
+ | De smeedijzeren trapleuning binnen is van <autott plain> < | ||
+ | |||
+ | ===De constructie van de vensters=== | ||
+ | De kozijnen zijn voorzien van schuiframen, | ||
+ | De bovenramen zijn dubbel, het buitenraam is vast, het binnenraam kan geschoven worden. Als je nu het binnenraam naar beneden schuift, moet de buitenlucht eerst opstijgen in de ruimte van ongeveer 5 cm tussen het buiten – en het binnenraam en komt dan enigszins voor-gewarmd in de lokalen. | ||
+ | === Kantstrook | ||
Voor de deur van de school is een kantstrook geplaatst, waarop staat te lezen dat de beroemde graficus Maurits Escher daar naar school ging en het karakteristieke trappenhuis van de HBS gebruikte als inspiratiebron voor een aantal van zijn beroemdste gravures.\\ | Voor de deur van de school is een kantstrook geplaatst, waarop staat te lezen dat de beroemde graficus Maurits Escher daar naar school ging en het karakteristieke trappenhuis van de HBS gebruikte als inspiratiebron voor een aantal van zijn beroemdste gravures.\\ | ||
De tekst op de kantstrook luidt:\\ | De tekst op de kantstrook luidt:\\ | ||
Regel 19: | Regel 114: | ||
- | ====Rijksmonument==== | + | ===Rijksmonument=== |
Dit pand is aangewezen als [[https:// | Dit pand is aangewezen als [[https:// | ||