====== Arnhemkunde Basiscursus, deel 2 ====== ===== Inhoud van de cursus: ===== Bijeenkomst 2 begint in 1543, toen het gewest Gelre werd ingevoegd in het Habsburgse Rijk.\\ In Arnhem werd een nieuw, uit Holland afkomstig ambtenarenapparaat gehuisvest. Hierdoor werden de banden met Holland versterkt met als gevolg dat Gelre, bij het uitbreken van de Opstand in 1568, de kant van de opstandelingen koos.\\ Onder leiding van Johannes Fontanus kwam er in de stad een zeer orthodoxe vorm van Protestantisme.\\ Omdat Arnhem lange tijd de enige Staatse stad was in een voornamelijk door Spanje beheerst gewest, kwam de economische positie van Arnhem sterk onder druk te staan. Na de vrede van Münster leefde Arnhem economisch weer op, maar het bestuur van de stad kwam in handen van een kleine groep regenten.\\ De opstand die daar rond 1702 over uitbrak, was het begin van een gespannen verhouding tussen burgers en regenten die de hele eeuw zou voortduren. Uiteindelijk trokken de burgers in 1795, geholpen door de Fransen, aan het langste eind.\\ Na de Franse tijd kreeg Arnhem, inmiddels hoofdstad van de provincie Gelderland, toestemming om de muren rond de stad af te breken. Met de aanleg van de singels en het Spijkerkwartier bouwde Arnhem in eerste instantie voor de rijken. Armen woonden in krottenwijken waar cholera-epidemieën vrij spel hadden.\\ Aan het einde van de negentiende eeuw beloonde de sociaal-liberale stad zichzelf nog met muziektempels en landgoederen, maar al snel veranderde het stedelijk beleid ten gunste van industriële expansie en voorzieningen voor de lagere klassen, zoals arbeiderswijken, zwembaden en een voetbalstadion.\\ === Onderwerpen die daarbij aan de orde komen === * Beeldenstorm * Slechten stadsmuren * Bastions; waren de vestingwerken eigenlijk van nut? * Menno van Coehoorn * Het Nieuwe werk * Stadsuitbreiding * Bourgondische tijd * Burgerschap * 19e eeuw ===== Suggestie voor een route voor de wandeling ===== Algemeen: in de wandeling bekijken en bespreken we de plekken waar de onderwerpen uit de lezing ervaren kunnen worden.\\ === 1: Start wandeling: Kiosk Velperplein === * Muren, stadsgracht, Velperpoort\\ * Sloop muren en poorten\\ * Aanleg Singels\\ * 19e eeuw, burgerlijk Arnhem (gedicht Greshoff)\\ //Informatie in de Gilde Encyclopedie://\\ * [[vestingwerken|Vestingstad Arnhem]] === 2: Musis === * Muziektempel voor de rijken\\ //Informatie in de Gilde Encyclopedie://\\ * [[musis_sacrum|Musis Sacrum]]\\ === 3: Spijkerkwartier === * Stadsuitbreiding\\ //Informatie in de Gilde Encyclopedie://\\ * [[spijkerkwartier_geschiedenis|Spijkerkwartier, het verhaal van de wijk]]\\ * [[vestingwerken|Vestingstad Arnhem]]\\ === 4: Via de Steenstraat, Boekhorstenstraat langs het Sportfondsenbad === * Verhaal van de sloppen achter de stadsvilla’s aan de singels\\ * Beleid van saneren bij grote werken als Sportfondsenbad, Lorentz-HBS\\ === 5: door de Spijkerstraat naar de Lauwersgracht=== * Jansbeek * Vorm Lauwersgracht verraadt de vorm van de vestingwerken\\ * Verhaal watervoorraad Lauwersgracht voor de brandweer\\ //Informatie in de Gilde Encyclopedie://\\ * [[vestingwerken|Vestingstad Arnhem]]\\ * [[stadstheater|Stadstheater Arnhem]]\\ === 6: Via Koningsplein naar Beekstraat/Catharinaplaats === * Agnietenklooster\\ * Waalse kerk\\ //Informatie in de Gilde Encyclopedie://\\ * [[agnietenklooster|het Agnietenklooster]]\\ * [[waalse_kerk|de Waalse kerk]]\\ === 7: Walburgiskerk=== //Informatie in de Gilde Encyclopedie://\\ * [[walburgiskerk|Walburgiskerk]]\\ * [[insula_dei|Insula Dei]]\\ === 8: Eusebiuskerk === * Epitaaf Sasbout\\ * Fresco met sporen beeldenstorm\\ * Hervorming, Fontanus\\ * Grafzerken\\ //Informatie in de Gilde Encyclopedie://\\ * [[eusebiuskerk|Eusebiuskerk]]\\