Gilde-Encyclopedie

Deze pagina is alleen-lezen. Je kan de broncode bekijken maar niet veranderen. Neem contact op met de beheerder als je denkt dat dit niet klopt.
====== Riche  ======
**ING-kantoor**\\
Willemsplein 38\\

Het pand is gebouwd in 1883  in een eclectische / neoclassicistische stijl.\\ 
De hoofdingang naar het café bevond zich oorspronkelijk in het midden van de voorgevel. Toen in 1911 de brandweer het gebouw naast het restaurant verliet, kocht de toenmalige eigenaar Köllner het van de gemeente. De café-ingang werd verplaatst naar dat pand en de oude toegang werd vervangen door een raam; daarbij zijn twee van de zuilen verwijderd (in die tijd was de ontwikkeling van de techniek zover dat het technisch mogelijk was gevels met grote glasplaten te maken).\\
Het pand is rijk versierd, wat karakteristiek is voor de uitleg en verfraaiing van Arnhem in de tweede helft van de 19e eeuw.\\
===== Wat is er te zien? =====
==== Buiten ====
== Begane grond ==
De voorgevel is symmetrisch ingedeeld en heeft op de begane grond drie gemoderniseerde puien: enkelruits ramen met drie- of zesruits bovenlichten met gekleurd glas-in-lood in geometrische motieven.\\
De muurdammen zijn geblokt en ruw gepleisterd en voorzien van een grijs geschilderde plint.\\
== Balkon ==
Een over de volle gevelbreedte doorlopend balkon met balustrade wordt ondersteund door vier forse consoles. De consoles zijn versierd met groeven, diamantkoppen, eier- en bladlijsten, een afhangende knop met eierlijst en een leeuwenkop aan de voorzijde.\\
== De eerste etage ==
De verdieping is vijf traveeën breed en wordt geleed door dubbele [[lexicon#zuilen|Ionische hoekpilasters]] en vier vrijstaande [[lexicon#zuilen|Corintische zuilen]]. De zuilen en de pilasters zijn gecanneleerd en geplaatst op een basement met bladmotieven. Achter de kapitelen van de zuilen bevindt zich een geprofileerde lijst met rechthoekige vlakken in het middendeel en aan de buitenzijden met een Grieks meandermotief.\\
De ramen hebben geprofileerde stucomlijstingen (de 3 ramen in het midden met sluitstenen). Ze zijn met elkaar verbonden door een geprofileerde [[lexicon#lijsten|cordonlijst]].\\
Aan de beide kanten van de zuilen en aan de zijgevel in de Jansstraat bevinden zich boven de rechthoekige vensters weer ronde vensters, zogenaamde oeils de boeuf (ossenogen).\\
== De fries ==
Boven de [[lexicon#zuilen|Corintische zuilen]] is een [[lexicon#fries|fries]] met drie stenen slingerversieringen (festoenen) en een geprofileerde [[lexicon#lijsten|kroonlijst]] op blokvormige klossen aangebracht. \\
De fries wordt bekroond door een <autott plain> <content>attiek</content> <tip> Een attiek is een (meestal versierde) verhoging bovenop de kroonlijst van een gevel, die het dak aan het oog onttrekt. Soms worden er ook beelden op of in de attiek geplaatst. De attiek kwam reeds voor in de Romeinse bouwkunst. </tip> </autott> waarop een schijngeveltje met [[lexicon#fronton|fronton]].\\
== Het dak ==
De zolderverdieping heeft een afgeplat schilddak. De dakschilden zijn belegd met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen en voorzien van enkele moderne dakramen.
== De zijgevel aan de Jansstraat ==
Deze gevel is twee traveeën breed en heeft een vergelijkbare opbouw als de voorgevel.

==== Binnen ====
== Middeleeuwse vestingmuur ==
{{ :riche_reconstructie_stadsmuur.jpg?350| }}Binnen is een volledig behouden gebleven travee van de <autott plain> <content>weergang</content> <tip> Wikipedia: Een weergang is een al of niet overdekte gang of omloop die boven aan de binnenzijde van een middeleeuwse vestingmuur of een verdedigbaar bouwwerk is aangebracht. Het is de ruimte waar de verdedigers, meestal over de gehele lengte van de muur, kunnen lopen en vechten om een vijandige aanval van de veldzijde op de vesting of het bouwwerk te kunnen afslaan.</tip> </autott> van de middeleeuwse stadsmuur te zien. Hij bestaat uit een gemetseld tongewelf, rustend op twee zware steunberen. Achter de achterwand zijn nog twee traveeën met elk een tongewelf behouden. Deze traveeën konden niet in het zicht worden gebracht omdat ze vallen binnen het achter Riche gelegen, aan de Jansstraat grenzende pand.\\

Deze weergang is in november 2006, tijdens een bouwhistorisch onderzoek, bij de ontmanteling van het interieur tevoorschijn gekomen. Het is , voor zover nu bekend, het enige nog bovengrondse restant van de middeleeuwse stadsmuur. Het dateert vermoedelijk uit de 15e eeuw.\\

De tekening is een reconstructie van dit deel van de stadsmuur door Monumenten Advies Bureau, het bureau dat destijds onderzoek naar deze muur heeft gedaan.

== Plafond op de eerste etage ==
Het plalfond op de eerste etage bestaat uit op <autott plain> <content>muurstijlen </content> <tip> Een muurstijl is een (houten) verticale balk die tegen de muur staat of (gedeeltelijk) in de muur is gebouwd om het dak of de boven de ruimte liggende verdieping te ondersteunen (te dragen). Meestal zijn aan de muurstijl nog schorende balken bevestigd (korbelen) waardoor de verticale krachten op de ligger boven de korbeel beter verdeeld en beter naar de muurstijl geleid worden. </tip> </autott> opgelegde geprofileerde balken met <autott plain> <content>sleutelstukken</content> <tip> Wikipdia: Een sleutelstuk of slof is een langwerpig plat stuk hout, dat ter ondersteuning onder de kop van een balk is aangebracht. Een sleutelstuk komt vaak voor onder een draagbalk, waarvan de kop in een stenen muur zit. Onder invloed van vocht is deze kop vaak verzwakt. Door een sleutelstuk aan te brengen behoeft niet de gehele balk vernieuwd te worden.</tip> </autott> die versierd zijn met <autott plain> <content>kraal-</content> <tip> Een kraalprofiel is een profiel met een ronde vorm die iets opsiert. Die vorm kan nogal variëren. Kraalprofielen worden veel gebruikt om bogen te omlijsten en vensternissen te verlevendigen. </tip> </autott> en <autott plain> <content>kwarthol profielen</content> <tip> Het kwarthol bestaat uit een kwart van een cirkel, dat naar binnen wijst. Het wordt vaak verlevendigd met kleine vlakke stroken tot 'kwarthol met bandjes'. </tip> </autott>\\
De vakken tussen de balken zijn voorzien van een geprofileerd cassettenplafond.


=====Wat is het weten waard?=====
=== De naam van het pand ===
In 1883 is de bovenverdieping van dit pand betrokken door sociëteit Concordia. Toen is ook de naam van de sociëteit aan de gevel bevestigd.\\
In 1904 werd Josef Köllner eigenaar van het café-restaurant ‘Concordia’. Hij noemde het ‘Riche’.Ook de naam op de voorgevel is veranderd. De naam “Riche” prijkt tot op de dag van vandaag op de gevel.\\
=== Sociëteit Concordia ===
In Arnhem ontmoetten de liberalen en aristocraten elkaar in sociëteiten als Concordia (ander sociëteiten in Arnhem waren de Groote Sociëteit en de Buitensociëteit). Doelstelling van de vereniging was de "bevordering van gezellig verkeer en geoorloofde uithuizigheid...”\\

Concordia was opgericht in 1777 en had een sociëteitgebouw in de Menthensteeg (die toen tussen de Beekstraat en de Koningstraat liep, de huidige Menthenstraat herinnert daar nog aan). Wegens geldgebrek en achterstallig onderhoud moest die worden verkocht. Het ledental liep terug en er was toen al veel onenigheid tussen leden van de sociëteit. In 1883 huurde Sociëteit Concordia toen de bovenverdieping van dit statige pand van Petri die daarin een café exploiteerde.\\
Een deftige en rustige aangelegenheid was het allerminst in de sociëteit. Er was nog steeds bonje en onenigheid tussen de leden onderling, en dat zorgde nog wel eens voor het nodige rumoer op de verdieping boven het café. In 1889 had Petri schoon genoeg van de overlast die de sociëteitleden veroorzaakten, en hij zegde de huur op. De onenigheid tussen Petri en het Concordia-bestuur werd uiteindelijk nog bijgelegd, zodat de bovenverdieping verhuurd bleef.\\ 
Binnen Concordia brak in de drie daaropvolgende jaren zo veel onenigheid en gekrakeel uit, dat de sociëteit in 1892 werd ontbonden.\\
=== De exploitatie van het pand als horeca-gelegenheid ===
De eerste uitbater was genoemde Petri, die van 1883 tot 1892 de bovenverdieping verhuurde aan sociëteit Concordia.

In 1904 werd Josef Köllner eigenaar van het café-restaurant ‘Concordia’. Hij noemde het ‘Riche’.

Nadat K. Kreeft het pand had overgenomen, werd in 1922 W.J. Bieshaar de nieuwe eigenaar. Hij was ook al eigenaar van het 25 meter westwaarts (hoek Korenstraat) gelegen hotel ‘Parkzicht’. Hij noemde dat hotel later ‘Riche’. Zo waren er twee ‘Riches’ op het Willemsplein: het hotel en het restaurant.

Tussen 1945 en 1953 werd het café-restaurant geëxploiteerd door de eigenaar van het ook aan het Willemsplein gelegen Royal. Dat pand was bij de Slag om Arnhem en het bombardement op de Willemskazerne in de as gelegd.

Op 15 september 1954 is de exploitatie overgenomen door de familie Van Hooijdonk, die eerder in de Bakkerstraat/Vijzelstraat een horecagelegenheid had. Het ‘National’ (voorheen P. van Hooydonk) was de naam van het café-restaurant ‘Central-National’ dat zij dreven in een gecombineerd adres op de Bakkerstraat/Vijzelstraat. Het café-restaurant werd toen Riche National genoemd. \\
//Weetje:\\
Op 25 maart 1969 werd een grote opdracht uitgevoerd. Onder politiebegeleiding werd een koelwagen voor het restaurant gereden. De rekken werden gevuld met grote schalen waarop de fijnste lekkernijen stonden. Alles verdween in de koelwagen, die koers zette naar  Dodewaard, ter gelegenheid van de opening van de kerncentrale. Het was de grootste opdracht ooit.//\\

Toen het Willemsplein in 1975 een grootscheepse gedaanteverwisseling onderging als verkeersknooppunt kwam er een einde aan de glorietijden. Riche kreeg een stoffig imago, een gelegenheid voor oude dames aan de thee.

Nadat het pand kort eigendom was geweest van de Nijmeegse vennootschap Het Saverijn (gekocht in 1987 voor f 1.100.000) werd het in 1989 werd de horecagigant Gioma Group BV. eigenaar gekocht voor ruim f 1.800.000) die op de bovenetage het Argentijns restaurant Gauchos en op de benedenverdieping Grand Café Riche exploiteerde.  Tot 2000.

In 2001 verhuurde de nieuwe eigenaar, beleggingsmaatschappij Nedstede Monuments BV uit Amsterdam, het gebouw aan Burger King Corporations. Na een ingrijpende verbouwing werd het fastfood restaurant op 14 februari 2002 geopend. 
Voor vele ‘echte Ernummers’ was dat een stap te ver, het symbool van de teloorgang van de burgerstad. Het was voor hen een grote opluchting dat de Burger King in 2006 naar een andere plek in de stad verhuisde.

Sinds 2008 is het geen horecapand meer en is de ING er gehuisvest.
=== Tweede Wereldoorlog ===
In 1945 werd Riche door de geallieerde bevrijders als verschansing gebruikt tijdens de laatste gevechten met de Duitsers. 
=== Verliefd op Arnhem ===
Deze aflevering van Verliefd op Arnhem gaat over dit gebouw: \\
{{ :dg_voa_dl_2_blz_49_willemsplein.pdf |Een sociëteit aan het Willemsplein}}

=== Arnhem voor eeuwig===
In de rubriek "Arnhem voor eeuwig" van de Gelderlander beschrijft Peter Bloemendaal aan de hand van een oude foto het leven in Arnhem in vroeger dagen. Deze aflevering gaat over dit gebouw:\\
{{ :dg_ave_20-10-05_riche.pdf |Van sociëteit tot bank}}
=== Rijksmonument ===
Dit pand is aangewezen als [[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/516850|rijksmonument]].\\
Gilde-Encyclopedie

Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen

Paginahulpmiddelen
